Y tế

 

Đến nay, thế giới đã có tới hơn 70 triệu người bị nhiễm HIV và trên 35 triệu người đã chết do AIDS. Có lẽ trong lịch sử loài người, HIV/AIDS là một trong những đại dịch có sức lây lan nhanh và tàn phá khốc liệt nhất. HIV/AIDS không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe mà là tương lai, nòi giống và sự tồn vong của mỗi dân tộc. Tại Việt Nam, trường hợp nhiễm HIV đầu tiên vào tháng 12/1990, sau đó HIV/AIDS đã phát triển khá nhanh và có mặt ở tất cả các khu vực. Qua 40 năm đấu tranh với dịch HIV/AIDS, dù ngày nay thế giới đã có rất nhiều tiến bộ trong việc dự phòng, điều trị, chăm sóc hỗ trợ cho người có nhu cầu, nhưng việc ngăn chặn tốc độ lây nhiễm HIV/AIDS trên toàn cầu vẫn phải cần nhiều nỗ lực vì hàng năm có hàng triệu người tiếp tục bị nhiễm HIV.

Giai đoạn 2011-2015, Chương trình phòng, chống HIV/AIDS của Liên hiệp quốc (UNAIDS) đã chọn chủ đề chung cho các chiến dịch phòng, chống AIDS toàn cầu là “Hướng tới mục tiêu ba không: không còn người nhiễm mới HIV, không còn người tử vong do AIDS và không còn kỳ thị, phân biệt đối xử liên quan đến HIV/AIDS”. Để chủ đề chung này đạt hiệu quả thiết thực, tại hội nghị AIDS toàn cầu ở Australia vào tháng 7/2014, Liên Hợp Quốc đã đưa ra ba mục tiêu 90-90-90 đến năm 2020 để kết thúc đại dịch AIDS vào năm 2030. Cụ thể là: có 90% số người nhiễm HIV biết được tình trạng nhiễm HIV của mình; 90% số người đã được chẩn đoán nhiễm HIV được điều trị HIV và 90% số người được điều trị HIV kiểm soát được lượng virus ở mức thấp để sống khỏe mạnh và giảm nguy cơ lây truyền HIV cho người khác. Người nhiễm HIV biết được tình trạng nhiễm HIV của mình để không phải vô tình gây bệnh cho người thân và cộng đồng, đồng thời có thể tiếp cận được các dịch vụ y tế dành cho mình.

Năm 2020 là năm thứ 6 liên tiếp Việt Nam thực hiện mục tiêu 90-90-90 và đã đạt những kết quả khích lệ như đã giảm số người nhiễm mới HIV hàng năm, giảm số người chuyển sang AIDS, giảm tử vong do HIV/AIDS, cụ thể số lượng nhiễm mới hàng năm giảm 2/3 (xuống còn 10.000 trường hợp) và số lượng tử vọng hàng năm giảm 80% (còn 2000 trường hợp).

Ngày 14 tháng 8 năm 2020 Thủ tướng Chính phủ đã ban hành quyết định số 1246/QĐ-TTg phê duyệt Chiến lược Quốc gia chấm dứt dịch bệnh AIDS vào năm 2030. Chiến lược này đã nêu rõ “HIV/AIDS là vấn đề sức khỏe cộng đồng quan trọng, ảnh hưởng đến sự phát triển kinh tế - xã hội và sự phát triển của đất nước. Việt Nam, tính đến tháng 6/2020 có khoảng 250.000 người hiện nhiễm HIV, có trên 100.000 người nhiễm HIV đã tử vong, 100% tỉnh, thành phố và 98% số quận, huyện đã phát hiện người nhiễm HIV”.

Qua gần 30 năm thực hiện công tác phòng, chống HIV/AIDS, tỉnh An Giang đã cùng cả nước đạt được nhiều thành quả, thực hiện đạt các chỉ tiêu quan trọng về giảm số mắc mới, giảm số tử vong do HIV/AIDS và giảm sự kỳ thị, phân biệt đối xử liên quan đến HIV/AIDS trong nhiều năm liên tục. Có được thành quả này là do có sự chung tay của toàn xã hội, nhất là sau khi có Chỉ thị 54-CT/TW, công tác phòng, chống HIV/AIDS có nhiều chuyển biến quan trọng trong nhận thức, ý thức trách nhiệm của nhiều cấp uỷ, chính quyền, cán bộ, đảng viên và các tầng lớp nhân dân đối với công tác phòng, chống HIV/AIDS; chính quyền các cấp đã thể hiện rõ vai trò trách nhiệm và nỗ lực trong chỉ đạo thực hiện; công tác thông tin, tuyên truyền, giáo dục về phòng, chống HIV/AIDS có nhiều đổi mới hiệu quả về nội dung, hình thức, phương pháp... góp phần tạo nhận thức đúng đắn về đại dịch HIV/AIDS trong cộng đồng; đội ngũ làm công tác phòng, chống HIV/AIDS được nâng cao về trách nhiệm xã hội và trình độ chuyên môn nghiệp vụ; sự đầu tư mạnh mẽ của Nhà nước, của cộng đồng cũng như sự hỗ trợ của các tổ chức trên thế giới đã tạo được thành quả tích cực hôm nay.

Dù kết quả chúng ta đạt được trong công tác phòng, chống HIV/AIDS thời gian qua là đáng khích lệ, nhưng việc thực hiện những nhiệm vụ chăm sóc sức khỏe cộng đồng trong lĩnh vực phòng, chống bệnh truyền nhiễm nói chung và HIV/AIDS nói riêng vẫn còn nhiều khó khăn do nhiều nguyên nhân khác nhau.

Một trong những khó khăn trong các hoạt động về phòng, chống HIV/AIDS là làm sao thực hiện được nội dung chống kỳ thị và phân biệt đối xử đối với người nhiễm HIV/AIDS. Đây là một trong những giải pháp vô cùng quan trọng để phòng, chống HIV/AIDS, tuy đạt được một số kết quả về nhận thức nhưng vẫn còn phải tiếp tục vận động mọi người thực hiện, ngay cả chính những người nhiễm HIV. Vấn đề kỳ thị, xa lánh đối với người bị nhiễm HIV đang rất nặng nề, hầu hết những người dân mặc dù có hiểu biết về HIV/AIDS nhưng vẫn còn e ngại khi tiếp xúc với một người bị nhiễm HIV, từ đó việc chia sẻ, hỗ trợ, chăm sóc người nhiễm sẽ gặp trở ngại. Chính vì thế, những người bị nhiễm HIV thường giấu bệnh, không dám công khai, không tiếp cận các dịch vụ chăm sóc sức khỏe, không cởi mở để chia sẻ, vô tình trở thành “quần thể ẩn”, rất khó cho điều trị và phòng lây nhiễm. Bên cạnh đó, tình trạng trẻ hóa trong nhóm mới nhiễm cũng như việc phát hiện ngày càng có  nhiều người nhiễm trong nhóm quan hệ tình dục nam đồng giới (MSM) ở những năm gần đây là những thách thức cho nhiệm vụ phòng, chống dịch HIV/AIDS trong giai đoạn hiện nay.

An Giang phát hiện người nhiễm HIV đầu tiên vào tháng 01/1993, đến nay tất cả các xã, phường trong tỉnh đều ghi nhận có người nhiễm, là tỉnh có số lượng người nhiễm được phát hiện cao, nhưng việc thực hiện công tác phòng, chống HIV/AIDS thời gian qua đạt được nhiều kết quả khả quan, cụ thể: số trường hợp nhiễm HIV qua đường tiêm chích năm 2020 giảm 25% so năm 2015, số trường hợp nhiễm HIV mới qua quan hệ tình dục năm 2020 giảm 20% so với năm 2015, số trường hợp phát hiện mới hàng năm ở năm 2020 giảm 32% so năm 2015, số trường hợp tử vong do AIDS năm 2020 giảm 65% so với năm 2015. Tuy nhiên, hiện nay việc thực hiện công tác phòng, chống dịch HIV/AIDS luôn đối mặt những khó khăn, những diễn biến mới phát sinh như sự gia tăng tỷ lệ nhiễm bệnh trong nhóm quan hệ tình dục nam đồng giới; sự trẻ hóa độ tuổi lây nhiễm…

Thành quả chúng ta đạt được hôm nay là một quá trình gắng sức của toàn xã hội, vì vậy muốn đạt được mục tiêu cùng cả nước chấm dứt dịch AIDS vào năm 2030 chúng ta cần nỗ lực hơn nữa để duy trì, phát huy thành quả trước những diễn biến mới trong bối cảnh nhiều bệnh dịch nguy hiểm mới nổi đang đe dọa sức khỏe cộng đồng hiện nay, tiếp tục thực hiện thật tốt mục tiêu 90-90-90 mà ở đó, sự duy trì và phát huy tính ưu việt trong lãnh đạo, chỉ đạo của các cấp, các ngành, các địa phương sẽ mang tính quyết định nhằm chung tay thực hiện mục tiêu kết thúc dịch HIV/AIDS tại Việt Nam vào năm 2030./.