(TUAG)- Tối 07/8, tại Công
trường Trưng Nữ Vương, thành phố Long Xuyên, Ủy ban nhân dân tỉnh An Giang long
trọng tổ chức lễ công bố Quyết định số 41/QĐ-TTg ngày 30/01/2023 của Thủ tướng
Chính phủ công nhận Mukhalinga Ba Thê - một đại diện tiêu biểu cho nghệ thuật điêu
khắc, kiến trúc tôn giáo của nền Văn hóa Óc Eo là bảo vật quốc gia. Đây là sư
kiện mở đầu cho “Tuần lễ Văn hóa - Du lịch tỉnh An Giang” năm 2023, nhân kỷ
niệm 135 năm Ngày sinh Chủ tịch Tôn Đức Thắng (20/8/1888 - 20/8/2023).
Tham dự lễ công bố có ông
Phạm Định Phong, Phó Cục trưởng Cục Di sản văn hóa - Bộ Văn hóa, Thể thao
và Du lịch; Nguyễn Khánh Hệp, Giám
đốc Sở Văn hoá, Thể thao và Du lịch An Giang; lãnh đạo Bảo tàng Tôn Đức Thắng, Bảo tàng
Lịch sử Thành phố Hồ Chí Minh, Bảo tàng Phụ nữ Nam bộ Thành phố Hồ Chí Minh,
Bảo tàng Cần Thơ, Đồng Tháp, Vĩnh Long, Cà Mau, Long An, Kiên Giang, Trà Vinh,
Đồng Nai, Bà Rịa - Vũng Tàu; lãnh đạo các sở, ngành, đoàn thể, địa phương trong
tỉnh An Giang và đông đảo bà con nhân dân thành phố Long Xuyên.
Mukhalinga Ba Thê có niên
đại khoảng thế kỷ VI Trước Công nguyên, được phát hiện năm 1986 tại xã Vọng
Thê, huyện Thoại Sơn, tỉnh An Giang. Mukhalinga Ba Thê có chất liệu
là đá sa thạch mịn; cao 91cm,
rộng 20 - 22cm; phần đầu hình trụ tròn cao 30cm, chu vi 66cm; phần giữa hình
bát giác cao 30,5cm, mỗi mặt rộng trung bình từ 8,7cm - 9,6cm; phần đế hình trụ
vuông cao 30,5 cm, mỗi mặt rộng từ 20,08 - 22 cm; trọng lượng 90kg.
Phát biểu tại buổi lễ, Giám
đốc Sở Văn hoá, Thể thao và Du lịch An Giang Nguyễn Khánh Hiệp cho biết,
Mukhalinga Ba Thê là bảo vật thứ 8 trên địa bàn tỉnh đã được công nhận là bảo
vật quốc gia; đặc biệt, tất cả các bảo vật quốc gia trên đều là các hiện vật
thuộc nền Văn hóa Óc Eo. Trong đó, Bảo tàng tỉnh An Giang hiện đang lưu giữ 6
bảo vật quốc gia gồm: Tượng Brahma Giồng Xoài; Bộ Linga - Yoni Đá Nổi; Tượng
Phật đá Khánh Bình; Tượng Phật gỗ Giồng Xoài; Bộ Linga - Yoni Linh Sơn;
Mukhalinga Ba Thê và Ban Quản lý di tích Văn hóa Óc Eo lưu giữ 2 bảo vật quốc
gia được là Nhẫn Nandin Giồng Cát và Phù điêu Phật Linh Sơn Bắc.
Theo Giám đốc Sở Văn hóa,
Thể thao và Du lịch An Giang, Văn hóa Óc Eo là nền văn hóa thuộc Vương quốc Phù
Nam, một quốc gia cổ hình thành vào loại sớm nhất ở Đông Nam Á. Những hiện vật
phát hiện được của nền Văn hoá Óc Eo chứa đựng ý nghĩa quan trọng về văn hóa,
lịch sử, tôn giáo, kiến trúc nghệ thuật, góp phần làm sáng tỏ quá trình mở mang
khai phá vùng đất Nam bộ của người Việt.
Trong số các hiện vật đặc
biệt đó, hiện vật Mukhalinga Ba Thê là một tác phẩm nghệ thuật có tạo hình điêu
khắc hoàn thiện và độc đáo, là tư liệu lịch sử quý hiếm không chỉ phản ánh quá
trình giao lưu văn hóa mà còn phản ánh những thành tựu văn hóa - lịch sử của cư
dân Nam Bộ trong quá trình khai phá và phát triển vùng đất phương Nam.
Giám đốc Sở Văn hóa, Thể
thao và Du lịch An Giang Nguyễn Khánh Hiệp khẳng định, Mukhalinga Ba Thê
được công nhận là bảo vật quốc gia thể hiện sự trân trọng và ghi nhận của Nhà
nước đối với lịch sử vùng đất An Giang. Đây không chỉ là niềm tự hào của Nhân
dân An Giang mà còn góp phần thiết thực vào việc giữ gìn sự phong phú, đa dạng
của kho tàng di sản văn hóa Việt Nam nói chung.
Để thực hiện tốt hơn nữa
công tác bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa, đặc biệt là các bảo vật
quốc gia, thời gian tới tỉnh An Giang sẽ tiếp tục nghiên cứu, ban hành các cơ
chế, chính sách trong việc bảo tồn, phát huy giá trị di sản văn hóa nói chung
và các bảo vật quốc gia nói riêng; xây dựng phương án bảo vệ, bảo quản và phát
huy các bảo vật quốc gia, gắn với việc phát triển kinh tế - văn hóa - xã hội
của tỉnh An Giang.
Bên cạnh đó, tập trung đẩy
mạnh tuyên truyền, quảng bá, giới thiệu bảo vật quốc gia gắn với hoạt động du
lịch. Tổ chức nhiều cuộc trưng bày chuyên đề giới thiệu về di sản văn hóa tiêu
biểu của tỉnh, trong đó có bảo vật quốc gia; đẩy mạnh công tác tuyên truyền,
quảng bá giá trị bảo vật quốc gia trên các phương tiện truyền thông trong và
ngoài tỉnh để nhân dân và du khách hiểu rõ hơn về ý nghĩa, giá trị lịch sử -
văn hóa của các bảo vật quốc gia,…
Ngay sau lễ công bố Quyết
định số 41/QĐ-TTg ngày 30/01/2023 của Thủ tướng Chính Phủ công nhận Mukhalinga
Ba Thê là bảo vật quốc gia, Bảo tàng tỉnh An Giang tổ chức triển lãm, trưng bày
các bảo vật quốc gia của tỉnh An Giang - sự kiện mở đầu Tuần Văn hóa - Du lịch
An Giang năm 2023 (diễn ra từ ngày 07 -10/8/2023) nhằm thiết thực chào mừng kỷ
niệm 135 năm Ngày sinh Chủ tịch Tôn Đức Thắng (20/8/1888 - 20/8/2023), với
nhiều hoạt động như: Trưng bày, triển khai giới thiệu các bảo vật quốc gia và
đố vui tìm hiểu các bảo vật quốc gia; Trưng bày, triển lãm sách và tổ chức hoạt
động trải nghiệm; Hội thi Thiếu nhi kể chuyện theo sách lần thứ XX - 2023;
Chương trình biểu diễn nghệ thuật; Hội thi đầu bếp giỏi; Biểu diễn pha chế thức
uống chuyên nghiệp; Không gian giới thiệu hình ảnh du lịch An Giang… qua đó
tuyên truyền, quảng bá sâu rộng đến Nhân dân trong ngoài tỉnh về những giá trị
vô giá của các bảo vật quốc gia, góp phần nâng cao ý thức, lòng tự hào về quê
hương An Giang, cùng chung tay xây dựng, phát triển bản sắc văn hóa tỉnh An
Giang nói riêng, Việt Nam nói chung tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc.
Óc Eo được biết đến như một
nền văn hóa khảo cổ tiêu biểu ở vùng đất Nam Bộ - Việt Nam những năm đầu Công
nguyên. Nhà khảo cổ học người Pháp Louis Malleret đã phát hiện và định danh nền
văn hóa Óc Eo vào năm 1944. Đến nay, toàn tỉnh An Giang có hơn 80 di tích văn
hóa Óc Eo, trong đó Di tích Óc Eo - Ba Thê được xác định có vị trí quan trọng,
nơi đây từng là một đô thị, cảng thị, một trung tâm kinh tế - văn hóa lớn của
vương quốc Phù Nam xưa.
Chính vì những giá trị về
mặt lịch sử, văn hóa, kiến trúc, nghệ thuật, Di tích Óc Eo - Ba Thê đã được Thủ
tướng Chính phủ xếp hạng là Di tích quốc gia đặc biệt năm 2012. Đặc biệt, di
tích này được các nhà khoa học, các nhà quản lý nhận định có đủ tiềm năng và
điều kiện để trở thành Di sản văn hóa Thế giới của UNESCO. Ngày 18/10/2021, Thủ
tướng Chính phủ đã thống nhất chủ trương gửi báo cáo tóm tắt Hồ sơ Di tích khảo
cổ Óc Eo - Ba Thê đề nghị UNESCO đưa vào Danh sách dự kiến lập hồ sơ di sản thế
giới.
Trải qua gần 80 năm kể từ
ngày nền Văn hóa Óc Eo được phát hiện và định danh, với sự nỗ lực của Chính
phủ, tỉnh An Giang, huyện Thoại Sơn, các chuyên gia, cơ quan chuyên môn khoa
học Trung ương và các địa phương, kết quả khai quật khảo cổ di tích Óc Eo - Ba
Thê của Viện Hàn lâm Khoa học Xã hội Việt Nam đã thu về hàng ngàn hiện vật có
giá trị, đến nay đã có 8 hiện vật của Văn hóa Óc Eo đã được Thủ tướng Chính phủ
công nhận bảo vật quốc gia./.
Công Mạo
