(TUAG)- Dịch COVID-19 vừa tạm ổn, tôi về TP Long Xuyên, tỉnh An Giang thăm thầy Đặng Hoàng Linh - Sáu Lơn. Hôm ấy là ngày chủ nhật, thầy rất bận rộn với mấy đứa trẻ học đàn, học hát. Thấy tôi đến, thầy bảo: "Thầy trò mình ra ngoài sau vườn tâm sự, không gian này giành cho mấy em nó. Đa số còn trong độ tuổi đi học, cả tuần tụ tập về đây 1 ngày".
Nghệ sĩ ưu tú Đặng Hoàng Linh
Bình trà mới châm, từng làn khói bay ra. Vốn dĩ tôi không quen uống trà, nhưng hương vị trà bắc nghe dễ chịu làm sao. Tôi bắt đầu ngay câu chuyện về quá trình theo đuổi nghệ thuật của thầy, Thầy hớp một ngụm trà, thông thả nói: "Từ nhỏ, thầy đã có năng khiếu và niềm đam mê đàn, hát. Từ năm lên 8, cha bắt đầu dạy đàn và cách sử dụng các loại nhạc cụ tài tử. Để nâng cao tay nghề và biết thêm về lĩnh vực nghệ thuật, năm 1975, khi miền Nam hoàn toàn giải phóng, thống nhất đất nước, thầy tham gia lớp đạo diễn và những kỹ năng căn bản của bộ môn đờn ca tài tử tại trường văn nghệ giải phóng. Trước đó, thầy thoát ly gia đình, tham gia cách mạng vào đoàn văn công, nhằm tuyên truyền, phục vụ đời sống tinh thần cho chiến sĩ cách mạng và nhân dân trong vùng giải phóng, vùng bị địch tạm chiếm".
Sau khi hoàn thành lớp học, năm 1979 thầy giữ chức vụ quyền trưởng đoàn cải lương tỉnh An Giang, đến năm 1981 được bổ nhiệm làm trưởng đoàn. Thời gian tiếp theo, thầy giữ nhiều chức vụ khác nhau trong lĩnh vực nghệ thuật như: Giám đốc nhà hát nghệ thuật tổng hợp tỉnh An Giang; Trưởng phòng nghiệp vụ - Quản lý, Sở văn hóa thông tin tỉnh An Giang; Ủy viên thường vụ Ban chấp hành liên chi hội Nghệ sĩ sân khấu Việt Nam Đồng bằng sông Cửu Long.
Cô Nguyễn Thị Tường (nghệ danh Phương Hồng Thắm, vợ thầy) chia sẻ: "Cô và thầy quyết tâm gầy dựng mô hình giảng dạy đờn ca tài tử miễn phí giành cho các em nhỏ trong và ngoài tỉnh, nhằm góp phần bảo tồn bộ môn này, phát huy tài năng trẻ để kế thừa loại hình nghệ thuật dân tộc. Mỗi lớp có hơn 20 em tham gia học. Nhiều em mới ở cấp tiểu học nhưng đã am hiểu gần hết 20 bản tổ tài tử và nhiều bài bản khác trong nhạc tài tử Nam Bộ".
Em Hoàng Thị Hồng Yến (TP Long Xuyên) kể: "Em và thầy chắc có cái duyên. Năm em đi dự thi, tình cờ gặp thầy, cuộc thi năm đó thầy làm giám khảo. Kết thúc hội thi, thầy gặp em hỏi: "Em có muốn theo học đàn ca tài tử không? Thầy dạy miễn phí". Nghe thầy nói em mừng lắm. Năm em vào học em chưa tròn 8 tuổi. Do em còn đang đi học văn hóa, 1 tuần em chỉ đến nhà thầy học 1 ngày. Học được hơn 1 năm, thầy đưa em đi dự thi trong và ngoài tỉnh, hay những lần tổ chức phục vụ, giao lưu văn nghệ, tập làm quen với ánh đèn sân khấu. Từ đó giúp em phát triển nhanh hơn".
Hiện nay, Hồng Yến đang học lớp 11. Chỉ qua gần 8 năm dưới bàn tay của thầy Linh, Hồng Yến đã đạt được nhiều giải thưởng danh giá như: Huy chương bạc Festival đờn ca tài tử quốc gia lần thứ 2 năm 2017 ở Bình Dương; giải "Thắp lửa đam mê" cuộc thi tài tử miệt vườn lần thứ I năm 2018 ở Đồng Tháp; giải "Giọng ca triển vọng" đờn ca tài tử lần thứ I năm 2018 ở An Giang; huy chương bạc Festival đờn ca tài tử quốc gia lần thứ III năm 2022 ở Cần Thơ. Ngoài ra em còn đạt nhiều giải khác trong và ngoài tỉnh. Cha Hồng Yến là nhạc sĩ đàn, nhưng đã mất khi em mới lên 5 tuổi, chưa kịp truyền đạt được gì cho con. Nhờ thầy Sáu Lơn, mà Yến được đào tạo bài bản, gắn bó với nghề từ rất sớm.
Không chỉ có em Hồng Yến mà còn nhiều em khác hiện nay cũng nổi tiếng thành danh. Thu Hà tâm sự: "Em rất đam mê ca hát. Khi chưa gặp thầy em cũng thường xuyên đi hát, nhưng chỉ hát cho vui, nhịp thì không rành, không biết luyến láy sử dụng câu từ. Gần 2 năm chỉ dẫn của thầy, em đã thành thục hết 20 bản tổ tài tử và nhiều bài bản khác. Em cũng khẳng định mình qua những cuộc thi: Đạt giải A tại cuộc thi liên hoan văn nghệ tỉnh An Giang; huy chương bạc Festival đờn ca tài tử tỉnh Bạc Liêu năm 2014... Thầy dạy rất nhiệt tình, hết lòng đến thế hệ trẻ. Không chỉ dạy đàn, dạy hát mà thầy còn thường xuyên dạy bảo: Muốn trở thành ca sĩ, điều quan trọng không chỉ hát hay mà phải có đạo đức tốt".
Trải qua 60 năm cống hiến với nghề, thầy Đặng Hoàng Linh đạt được những thành tựu đáng ghi nhận: Huy chương vàng dàn dựng chương trình đờn ca tài tử do Cục Văn hóa-Bộ Văn hóa Thông tin tặng năm 2002; huy chương vàng dàn dựng chương trình Liên hoan đờn ca tài tử Nam Bộ tại Hậu Giang năm 2009, huy chương vàng tiết mục ca ra bộ năm 2014; huy chương vàng dàn dựng chương trình đờn ca tài tử chủ đề "An Giang quê nhà" năm 2016, huy chương vàng tại Festival đờn ca tài tử tỉnh Bình Dương năm 2017. Ngoài ra thầy còn nhận nhiều kỷ niệm chương, bằng khen trong và ngoài tỉnh. Điều đặc biệt ở thầy là thầy có khả năng đàn và ca thành thục 20 bản tổ và nhiều bài bản khác trong trong nhạc tài tử Nam bộ; sử dụng thành thạo nhiều loại nhạc cụ như: Đờn cò, Kìm, Sến, Guitar phím lõm, Độc huyền, Violon… Có khả năng sáng tác, viết lời mới cho các bài bản trong nhạc tài tử Nam bộ.
Ông Nguyễn Văn Đông (Giám đốc Trung tâm Văn hóa - Nghệ thuật tỉnh An Giang) khẳng định: "Nghệ sĩ ưu tú Đặng Hoàng Linh là một người tài đức vẹn toàn, luôn đi đầu trong các phong trào văn nghệ, là cánh chim đầu đàn trong phong trào đờn ca tài tử của tỉnh. Tuy đã về hưu nhưng ông vẫn sinh hoạt đều đặn với câu lạc bộ đờn ca tài tử của tỉnh. Điều đặc biệt, ông mở lớp dạy đàn ca cho các em đam mê ca hát nhưng không lấy tiền".
Rất hy vọng, nghệ sĩ Đặng Hoàng Linh và Phương Hồng Thắm sẽ tiếp tục các hoạt động ý nghĩa, để duy trì và phát huy bộ môn nghệ thuật đờn ca tài tử được UNESCO công nhận là di sản văn hóa phi vật thể đại diện nhân loại.
VÕ HUY CÁCH
