(TUAG)- Trong bối cảnh các thách thức toàn cầu ngày càng phức tạp, biến đổi khí hậu và nhu cầu chuyển đổi năng lượng tiếp tục là những vấn đề cấp bách được thảo luận sâu rộng tại các diễn đàn đa phương quốc tế, khu vực trong nửa đầu năm 2024.
Tại Diễn đàn Jeju vì Hòa bình và Thịnh vượng, các chuyên gia cảnh báo thế giới đã bước vào giai đoạn “Trái đất sôi sục” (global boiling), với những tác động ngày càng nghiêm trọng và hiện hữu của biến đổi khí hậu đối với môi trường, kinh tế và xã hội toàn cầu. Điều này đòi hỏi cần có những hành động khẩn cấp và phối hợp từ tất cả các quốc gia, vượt ra ngoài những cam kết hiện tại trong Thỏa thuận Paris về biến đổi khí hậu được thông qua tại Hội nghị các bên lần thứ 21 của Công ước khung Liên hợp quốc về biến đổi khí hậu (COP-21) vào tháng 12/2015.
Quang cảnh Diễn đàn Jeju vì Hòa bình và Thịnh vượng lần thứ 9. .
Tại Diễn đàn Kinh tế thế giới Davos, quá trình chuyển đổi sang nền kinh tế carbon thấp được nhấn mạnh không chỉ như một yêu cầu môi trường, mà còn là một cơ hội kinh tế lớn. Các nhà lãnh đạo doanh nghiệp và chính phủ đã thảo luận về tiềm năng to lớn trong lĩnh vực năng lượng tái tạo, công nghệ pin và phương tiện giao thông điện. Tuy nhiên, các nhà lãnh đạo cũng nhận thức rõ về những thách thức trong quá trình chuyển đổi, nhất là đối với các nền kinh tế đang phát triển vẫn phụ thuộc nhiều vào nhiên liệu hóa thạch.
Vấn đề công bằng trong quá trình chuyển đổi năng lượng cũng được quan tâm đặc biệt tại các diễn đàn. Các học giả, chuyên gia đến từ các nước đang phát triển nhấn mạnh nhu cầu về hỗ trợ tài chính và chuyển giao công nghệ từ các nước phát triển để thực hiện quá trình chuyển đổi một cách công bằng và bền vững, đồng thời kêu gọi xem xét lại cam kết về giảm phát thải để phản ánh chính xác hơn khả năng và hoàn cảnh cụ thể của mỗi quốc gia. Bên cạnh đó, cũng có nhiều ý kiến nhấn mạnh mối liên hệ giữa biến đổi khí hậu và các vấn đề về di cư, an ninh lương thực, xung đột tài nguyên. Điều này cho thấy, biến đổi khí hậu không chỉ là vấn đề môi trường, mà còn là một thách thức an ninh phi truyền thống quan trọng, đòi hỏi sự phối hợp chặt chẽ giữa các quốc gia trong khu vực.
Có thể thấy, những thảo luận tại các diễn đàn đa phương quốc tế, khu vực đã phản ánh sự nhận thức ngày càng gia tăng về tính cấp bách của vấn đề biến đổi khí hậu và nhu cầu chuyển đổi năng lượng. Tuy nhiên, việc chuyển từ nhận thức sang hành động hiệu quả vẫn còn là một thách thức lớn, đòi hỏi sự hợp tác chặt chẽ giữa các quốc gia, sự đổi mới trong công nghệ và chính sách, cũng như sự cam kết mạnh mẽ từ cả khu vực công và khu vực tư nhân.
Qua phân tích các xu hướng và thảo luận nổi bật tại các diễn đàn đa phương quốc tế lớn trong nửa đầu năm 2024, có thể thấy thế giới đang trải qua một giai đoạn chuyển đổi sâu sắc và đầy thách thức. Từ những căng thẳng địa - chính trị kéo dài đến sự cạnh tranh gay gắt giữa các cường quốc, từ quá trình cấu trúc lại trật tự thế giới đến cuộc cách mạng công nghệ số và thách thức biến đổi khí hậu, tất cả đều đòi hỏi cấp bách một mức độ nhận thức cao hơn và rộng hơn về hợp tác, thích ứng và tự cường của cộng đồng quốc tế. Những thách thức mà thế giới đang đối mặt đòi hỏi cần có cách tiếp cận toàn diện và sáng tạo; sự cân bằng giữa lợi ích quốc gia và trách nhiệm khu vực, toàn cầu, giữa phát triển kinh tế và bảo vệ môi trường, giữa đổi mới công nghệ và bảo đảm an ninh. Đồng thời, việc cải cách và tăng cường hiệu quả các thể chế quản trị toàn cầu là điều cấp thiết để ứng phó với thực tế địa - chính trị đang thay đổi nhanh chóng.
Trong bối cảnh này, vai trò của ngoại giao đa phương nói chung và sự lớn mạnh, lan tỏa sống động của các diễn đàn đối thoại kênh bán chính thức nói riêng trở nên quan trọng, thiết thực hơn bao giờ hết. Đây là “sân chơi” nhiều giá trị tiềm năng, mang ý nghĩa chiến lược lâu dài, đặc biệt phù hợp với các quốc gia tầm trung trong quan hệ quốc tế với thế mạnh kết nối, nỗ lực đóng góp tạo dựng, thúc đẩy văn hóa hòa bình, đối thoại, hợp tác, giúp thế giới vượt qua nguy cơ của chiến tranh, xung đột, đối đầu, suy giảm lòng tin.
Là một thành viên tích cực, chủ động, có trách nhiệm của cộng đồng quốc tế, ưu tiên cao cho đối ngoại đa phương và tiến trình hội nhập quốc tế toàn diện, sâu rộng, Việt Nam không đứng ngoài xu thế đó của thế giới. Hưởng ứng Hội nghị thượng đỉnh về Tương lai thế giới của Liên hợp quốc và hướng tới Tầm nhìn Cộng đồng ASEAN đến năm 2045, ngày 23/4/2024, Việt Nam đã đưa ra sáng kiến và tổ chức thành công Diễn đàn Tương lai ASEAN (AFF) năm 2024 tại Thủ đô Hà Nội, được dư luận khu vực và quốc tế đánh giá cao. Đây là diễn đàn quốc tế kênh bán chính thức do Học viện Ngoại giao Việt Nam tổ chức định kỳ thường niên nhằm mở ra một kênh đối thoại, tương tác mở, bao trùm, đa thành phần, lấy người dân làm trung tâm, giữa các chính phủ với các chuyên gia, học giả, doanh nghiệp, các tầng lớp xã hội trong Cộng đồng ASEAN và các đối tác của ASEAN. Với những chủ đề thảo luận đang thu hút nhiều sự quan tâm của dư luận quốc tế, AFF là nơi gặp gỡ, kết nối, chia sẻ sáng kiến, ý tưởng, là sự tin tưởng về những giá trị đặc trưng và tương lai tốt đẹp của ASEAN, vì hòa bình, hợp tác và thịnh vượng chung của người dân ASEAN, khu vực và thế giới. Với tầm nhìn đó, AFF sẽ tiếp tục được tổ chức tại Thủ đô Hà Nội vào năm 2025 - cột mốc đánh dấu 30 năm Việt Nam gia nhập ASEAN và ngày càng đóng góp chủ động, tích cực, có trách nhiệm đối với sự lớn mạnh của Cộng đồng ASEAN.
Đối mặt với những thách
thức và cơ hội này, hợp tác toàn cầu trở nên càng quan trọng hơn bao
giờ hết. Các quốc gia cần hỗ trợ và tương trợ lẫn nhau trong việc phát
triển và triển khai công nghệ năng lượng sạch, cũng như trong việc xây
dựng các chính sách và quy định hỗ trợ cho việc chuyển đổi.
Chuyển
đổi sang năng lượng sạch không chỉ là một mục tiêu kỹ thuật mà còn là
một nhiệm vụ đạo đức và trách nhiệm của chúng ta đối với tương lai của
hành tinh. Chỉ khi chúng ta hành động cùng nhau và đặt sự bền vững lên
hàng đầu, chúng ta mới có thể đảm bảo một tương lai tươi sáng cho thế hệ
tương lai.
T.N
