Quốc tế

 

Phóng viên (P/V): Năm 2022, hai nước Việt Nam Azerbaijan kỷ niệm 30 thiết lập quan hệ ngoại giao chính thức. Tuy nhiên, trên thực tế, 2 nước đã có quan hệ gắn kết bền chặt từ thời Azerbaijan thuộc Liên Xô cũ thông qua nền tảng do nhà lãnh đạo Heydar Aliyev cùng Chủ tịch Hồ Chí Minh thiết lập. Trên cương vị tân Đại sứ Azerbaijan tại Việt Nam, ông có thể đưa ra những đánh giá tổng quan về quan hệ hợp tác giữa hai nước trong thời gian qua?

Đại sứ Shovgi Kamal Oglu Mehdizade: Như bạn đã đề cập chính xác, năm ngoái chúng ta đã kỷ niệm 30 năm thiết lập quan hệ ngoại giao giữa Azerbaijan và Việt Nam. Đồng thời, lịch sử quan hệ hữu nghị truyền thống giữa hai nước, hai dân tộc đã có từ trước đó, do các nhà lãnh đạo quốc gia của Azerbaijan là Tổng thống Heydar Aliyev và Chủ tịch Hồ Chí Minh của Việt Nam đặt nền móng. Tháng 7 năm 1959, trong khuôn khổ chuyến thăm Liên Xô, Chủ tịch Hồ Chí Minh, người con vĩ đại của dân tộc Việt Nam, đã có chuyến thăm lịch sử tới Azerbaijan. Chuyến thăm này được coi là chuyến thăm lịch sử bởi đây là cuộc tiếp xúc trực tiếp đầu tiên giữa Chính phủ hai nước Việt Nam và Azerbaijan, tạo động lực cho sự phát triển hợp tác trên nhiều lĩnh vực. Một giai đoạn quan trọng khác bắt đầu với chuyến thăm Việt Nam của Heydar Aliyev với tư cách là Phó Chủ tịch thứ nhất Hội đồng Bộ trưởng Liên Xô năm 1983. Với tư cách là người đứng đầu phái đoàn cấp cao nhất của Liên Xô, ông đã tham gia lễ khánh thành các dự án cơ sở hạ tầng, thăm các vùng miền của Việt Nam, gặp gỡ chính quyền địa phương, các chuyên gia, công nhân và đồng bào đang làm việc trong lĩnh vực dầu khí, xây dựng.

Chủ tịch Hồ Chí Minh chụp ảnh với gia đình Bí thư thứ nhất ĐCS Azerbaijan trong chuyến thăm Azerbaijan năm 1959 . (Ảnh: ĐSQ Azerbaijan tại Việt Nam)

Azerbaijan là một trong những nước Cộng hòa Xô-viết có số lượng sinh viên Việt Nam đông đảo nhất tốt nghiệp và trở thành những chuyên gia không chỉ trong lĩnh vực dầu khí, kỹ thuật, xây dựng mà còn cả quân sự, luật, toán, địa chất và trong nhiều lĩnh vực khác. Sinh viên tốt nghiệp các trường đại học của Azerbaijan sau khi trở về quê hương đã góp phần vào công cuộc khôi phục và phát triển Việt Nam. Tất cả những bạn trẻ Việt Nam với cách ứng xử, văn hóa, thái độ học tập và đặc biệt là tình cảm với những người lớn tuổi đã để lại ở Azerbaijan những kỷ niệm rất ấm áp về đất nước và con người Việt Nam. Đại sứ quán sẽ khởi xướng xuất bản sách và phim về vai trò của các nhà lãnh đạo đất nước, cũng như những người Việt Nam đã học tập tại Azerbaijan và những người Azerbaijan đã làm việc tại Việt Nam trong quá trình thiết lập và phát triển mối quan hệ hữu nghị giữa hai dân tộc.

Chuyến thăm của Tổng thống nước Cộng hòa Azerbaijan Ilham Aliyev tới Việt Nam năm 2014 và chuyến thăm của Chủ tịch nước Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam tới Azerbaijan năm 2015 đã tạo động lực mạnh mẽ cho việc tiếp tục củng cố và nâng tầm quan hệ chính trị giữa hai nước. Vào năm 2013, Azerbaijan đã mở Đại sứ quán tại Hà Nội, qua đó thể hiện sự gắn bó với tình hữu nghị lịch sử giữa hai quốc gia. Hiện nay, quan hệ với Việt Nam là một trong những trọng tâm trong chương trình nghị sự chính sách đối ngoại của Azerbaijan ở châu Á, dựa trên di sản lịch sử phong phú.

Những mối quan hệ này sẽ được củng cố bằng việc hiện thực hóa chương trình hợp tác giữa Đảng Azerbaijan Mới và Đảng Cộng sản Việt Nam. Đặc biệt chú ý đến việc thiết lập và củng cố các mối quan hệ giữa nhân dân hai nước trong tất cả các lĩnh vực, bao gồm cả khoa học, giáo dục, âm nhạc, thể thao. Chúng ta có nhiều tiềm năng hợp tác trong lĩnh vực du lịch. Mặc dù nhiều sự kiện đã được tổ chức vào năm ngoái để đánh dấu kỷ niệm ngày thiết lập quan hệ ngoại giao giữa hai nước, nhưng đáng chú ý có một sự kiện liên quan đến những người tham gia trẻ tuổi. Đại sứ quán đã tổ chức giải giao hữu cờ vua trực tuyến giữa các kỳ thủ trẻ hai nước.

P/V: Năm 2023 là sẽ đánh dấu những cột mốc quan trọng trong quan hệ ngoại giao Azerbaijan và Việt Nam. Azerbaijan sẽ kỷ niệm 100 ngày sinh của cố Tổng thống Aliyev và 40 năm chuyến thăm chính thức của ông tới Việt Nam. Theo ông, những cột mốc này đóng vai trò quan trọng như thế nào trong việc tăng cường mối quan hệ Việt Nam – Azerbaijan?

Đại sứ Shovgi Kamal Oglu Mehdizade: Năm nay đánh dấu kỷ niệm 100 năm ngày sinh của nhà lãnh đạo đất nước Heydar Aliyev và 40 năm chuyến thăm lịch sử của ông tới Việt Nam. Heydar Aliyev là một trong những nhà lãnh đạo và uỷ viên nổi bật và mạnh mẽ nhất của Bộ Chính trị Liên Xô. Bất cứ khi nào ông làm việc ở Azerbaijan hoặc ở Moscow, ông đều xứng đáng được tôn trọng một cách chân thành và mạnh mẽ vì trách nhiệm cố gắng đạt được kết quả cao nhất, đồng thời đặc biệt chú ý đến giao tiếp với mọi người. Được biết, cá nhân Heydar Aliyev rất quan tâm đến mối quan hệ với Việt Nam và các hoạt động sau này của ông đã góp phần tăng cường viện trợ của Liên Xô cho Việt Nam. Cùng với các cuộc gặp chính thức với lãnh đạo Việt Nam, lễ khánh thành cầu Thăng Long tại Hà Nội và các công trình hạ tầng quan trọng khác đã diễn ra với sự tham dự của Heydar Aliyev. Trong khuôn khổ chuyến thăm, ông đã gặp gỡ các kỹ sư, chuyên gia dầu khí đồng hương và kêu gọi họ làm việc không mệt mỏi, hỗ trợ hết mình cho nước bạn. Vào thời kỳ đó, có tới 5.000 sinh viên trẻ Việt Nam đã theo học tại các trường đại học của Azerbaijan, một số người trong số họ đã được chính Heydar Aliyev trao bằng tốt nghiệp. Đây là một ví dụ sinh động về sự hỗ trợ của cá nhân ông đối với sinh viên Việt Nam tại Azerbaijan. Ngoài ra, sau chuyến thăm Việt Nam của ông, nhiều chuyên gia mới của Azerbaijan đã được cử đến Việt Nam để giúp xây dựng lại cơ sở hạ tầng và ngành công nghiệp dầu mỏ của đất nước bị chiến tranh tàn phá.

Tổng thống Azerbaijan thăm Việt Nam năm 1983. (Ảnh: ĐSQ Azerbaijan tại Việt Nam)

P/V: Ông đánh giá như thế nào về về triển vọng mở rộng hợp tác trong các lĩnh vực giữa hai nước trong thời gian tới, nhất là trong các lĩnh vực mà hai bên có lợi thế như thương mại, dầu khí, quốc phòng, giáo dục và đào tạo?

Đại sứ Shovgi Kamal Oglu Mehdizade: Quan hệ kinh tế cũng có sự phát triển năng động trong những năm gần đây. Tuy nhiên, kim ngạch thương mại giữa các nước chưa tương xứng với tiềm năng kinh tế của các nước. Do đó, điều quan trọng là phải cùng nhau bắt đầu tìm kiếm các lĩnh vực hợp tác mới đầy triển vọng trong lĩnh vực kinh tế. Điều này sẽ được hỗ trợ bởi cuộc họp tiếp theo của Ủy ban liên Chính phủ Việt Nam-Azerbaijan về hợp tác kinh tế, thương mại khoa học và kỹ thuật. Hai nước có nhiều tiềm năng để phát triển hợp tác cùng có lợi trong các lĩnh vực khác nhau của nền kinh tế, thương mại, vận tải và hậu cần, đồng thời coi trọng phát triển và tăng cường hợp tác trong lĩnh vực du lịch, văn hóa, giáo dục, khoa học và thể thao. Các hướng được đề cập sẽ vẫn là trọng tâm trong các hoạt động của Đại sứ quán.

P/V: Trong thời gian qua, Việt Nam và Azerbaijan đã cùng nhau  duy trì tham vấn và phối hợp chặt chẽ về các vấn đề quốc tế và khu vực, nhất là trong khuôn khổ Liên hợp quốc và Phong trào Không liên kết, mà Azerbaijan đang đảm nhận xuất sắc cương vị Chủ tịch từ năm 2019-2022. Ông đánh giá ra sao về triển vọng tăng cường hợp tác giữa Việt Nam và Azerbaijan tại các diễn đàn mà hai nước tham gia, qua đó góp phần khẳng định vị thế và đóng góp tiếng nói của hai nước trong các vấn đề khu vực và quốc tế?

Đại sứ Shovgi Kamal Oglu Mehdizade: Azerbaijan và Việt Nam xây dựng chính sách đối ngoại dựa trên các chuẩn mực và nguyên tắc của luật pháp quốc tế, bao gồm tôn trọng chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ và không can thiệp vào công việc nội bộ của các quốc gia. Cả hai nước đều là thành viên của một số tổ chức quốc tế và có truyền thống ủng hộ lẫn nhau cũng như ứng cử nhau trong khuôn khổ các tổ chức quốc tế. Ngày nay, Cộng hòa Azerbaijan được công nhận là một bên tham gia tích cực và một cường quốc khu vực, góp phần thiết lập quan hệ hợp tác trong hệ thống quan hệ quốc tế hiện đại với tư cách là bên thực hiện các dự án xuyên quốc gia, các vấn đề an ninh toàn cầu và an ninh năng lượng ở châu Âu. Như đã biết, năm 2019, Azerbaijan được bầu làm chủ tịch Phong trào Không liên kết (NAM). Năm ngoái, nhiệm kỳ Chủ tịch của Azerbaijan đã được kéo dài đến cuối năm 2023 với sự ủng hộ nhất trí của tất cả các nước thành viên. Phong trào không liên kết là một trong những nền tảng chính mà Azerbaijan và Việt Nam hợp tác hiệu quả. Việt Nam tham gia Hội nghị cấp cao Phong trào không liên kết năm 2019 tại Baku.

Cần lưu ý rằng trong thời gian Azerbaijan làm chủ tịch, chúng tôi luôn mong đợi sự hỗ trợ của Việt Nam trong các vấn đề mang tính lợi ích chung của tất cả các nước thành viên. Về vấn đề này, tôi rất vinh dự khi đề cập rằng vào tháng 3 năm 2023, Azerbaijan sẽ tổ chức Cuộc họp cấp cao của Nhóm liên lạc Phong trào không liên kết nhằm ứng phó với vấn đề phục hồi toàn cầu sau đại dịch COVID-19 ở Baku. Hội nghị thượng đỉnh này sẽ mang đến cơ hội tuyệt vời để thảo luận và đưa ra những ý tưởng có giá trị cho cuộc sống tốt đẹp hơn trong thời kỳ hậu COVID. Chúng ta rất vui mừng được đón tiếp Đoàn đại biểu Việt Nam tại Azerbaijan và trao đổi kinh nghiệm về hoạt động cũng như thành tựu của hai nước trong lĩnh vực phục hồi kinh tế hậu COVID-19.

Đại sứ Azerbaijan tại Việt Nam Shovgi Kamal Oglu Mehdizade. (Ảnh: ĐSQ Azerbaijan tại Việt Nam)

P/V: Với vai trò là “cầu nối” ngoại giao trong quan hệ Việt Nam – Azerbaijan, trong năm 2023, ông sẽ có những đóng góp gì và muốn đưa ra những khuyến nghị như thế nào để mối quan hệ hợp tác lịch sử giữa hai nước tiếp tục được thúc đẩy một cách hiệu quả?

Đại sứ Shovgi Kamal Oglu Mehdizade: Theo tôi, các lĩnh vực quan trọng nhất để phát triển và tăng cường quan hệ là kinh tế, thương mại, nông nghiệp, năng lượng, bao gồm cả năng lượng tái tạo và môi trường, cũng như lĩnh vực công nghệ thông tin. Nhưng để thúc đẩy hợp tác trong lĩnh vực được đề cập, trước tiên cần phát triển và đa dạng hóa giao thông vận tải giữa hai nước.

Với mục đích đạt được lợi ích từ vị trí nằm ở giao lộ của Châu Âu và Châu Á, Đông và Tây, Azerbaijan được đầu tư mạnh vào việc phát triển cơ sở hạ tầng giao thông. Chúng tôi có cảng biển quốc tế Baku hiện đại nhất trên biển Caspian. Việc xây dựng một khu kinh tế tự do gần cảng này đang được tiến hành. Chúng tôi đã có hệ thống đường sắt Baku-Tbilisi-Kars có thể kết nối châu Âu với châu Á. Ngoài ra, Azerbaijan đang phát triển một số dự án giao thông, chẳng hạn như hành lang giao thông quốc tế Tây-Bắc và Đông-Nam. Qua đây có thể thấy tiềm năng vận chuyển hàng hóa rất lớn từ Việt Nam qua lãnh thổ Azerbaijan sang Châu Âu và ngược lại.

Hợp tác trong lĩnh vực nhân đạo là một nhiệm vụ quan trọng khác trong chương trình làm việc của tôi. Quỹ Heydar Aliyev vài năm trước đã hỗ trợ dự án sửa chữa điểm trường ở vùng miền núi hẻo lánh của Việt Nam.

P/V:Trên cương tân Đại sứ Azerbaijan tại Việt Nam, ông đánh giá như thế nào về những thành tựu phát triển đất nước, con người Việt Nam trong những năm qua? Nhân dịp Tết cổ truyền Quý Mão, ông muốn gửi thông điệp gì tới bạn đọc Báo Điện tử Đảng Cộng sản Việt Nam?

Đại sứ Shovgi Kamal Oglu Mehdizade: Cảm ơn bạn vì những câu hỏi quan trọng và rất thú vị này. Trước hết, tôi muốn nhấn mạnh rằng tôi rất vinh dự được bổ nhiệm làm Đại sứ Azerbaijan tại Việt Nam - đất nước mà chúng ta có mối quan hệ hữu nghị lâu đời. Đối với người dân Azerbaijan, Việt Nam là đất nước của những người bạn thân thiết, dũng cảm, yêu nước, yêu hòa bình và cần cù. Sau những giai đoạn lịch sử thử thách đối với cả Azerbaijan và Việt Nam, khi chúng ta phải giải quyết các vấn đề nội bộ, như cải cách kinh tế và giai đoạn chuyển tiếp, chúng tôi sẵn sàng bắt đầu tăng cường quan hệ song phương trong tất cả các lĩnh vực hai bên cùng có lợi.

Khi tôi đến đây, tôi đã rất ấn tượng với những thành tựu mới nhất của Việt Nam. Việt Nam ngày nay là một quốc gia đang phát triển năng động với tốc độ tăng trưởng GDP cao nhất, kim ngạch ngoại thương tăng hàng năm và ngày càng thu hút nhiều vốn đầu tư từ nước ngoài. Mặc dù Việt Nam có cơ cấu dân số trẻ, phát triển tích cực, nhưng truyền thống kính trọng người lớn tuổi và cha mẹ, lòng yêu nước, sự chăm chỉ và học hỏi vẫn rất mạnh mẽ. Những giá trị này cũng rất quan trọng ở Azerbaijan.

Và tôi rất vinh dự được thực hiện các hoạt động nhằm phát triển quan hệ song phương giữa hai nước. Năm nay tôi sẽ đón Tết đầu tiên ở Việt Nam và tôi rất muốn tìm hiểu thêm về ngày lễ này. Đồng thời, tôi cũng nhớ lại nhiều truyền thống tương tự như Lễ Novruz, được tổ chức ở Azerbaijan vào tháng 3, đánh dấu sự thức tỉnh của thiên nhiên, một mùa xuân mới và thời điểm bắt đầu các công việc nông nghiệp.

Tôi vô cùng vui mừng chúc các bạn Việt Nam thân yêu mạnh khỏe, thịnh vượng và hòa bình. Người dân Azerbaijan và Việt Nam biết rất rõ cái giá của hòa bình từ lịch sử của chúng ta.

Tôi xin gửi lời chúc đặc biệt tới thế hệ trẻ và mong thế hệ trẻ sẽ bảo vệ và phát triển mối quan hệ hữu nghị giữa hai dân tộc - di sản to lớn mà các nhà lãnh đạo và các thế hệ trước để lại vì lợi ích của hai đất nước.

Azerbaijan sẽ tiếp tục tăng cường hỗ trợ và hợp tác với Việt Nam.

P/V: Xin trân trọng cảm ơn Đại sứ và chúc ông một năm mới tốt lành!