(TUAG)- Ngay từ những năm đầu thập niên 20 của thế kỷ XX, Bác Hồ đã nhận định: "Đằng
sau sự phục tùng tiêu cực, người Đông Dương giấu một cái gì đang sôi
sục, đang gào thét và sẽ bùng nổ một cách ghê gớm khi thời cơ đến. Bộ
phận ưu tú phải thúc đẩy cho thời cơ đến mau". Tháng 9/1940, Bác đã đưa
ra dự báo: "Đồng minh sẽ thắng. Nhật, Pháp ở Đông Dương không chóng thì chầy sẽ bắn nhau. Việt Nam sẽ giành được độc lập". Và khi tình thế cách mạng sắp xuất hiện, Người khẳng định: "Việc
Pháp mất nước là một cơ hội rất thuận tiện cho cách mạng Việt Nam. Ta
phải tìm cách về nước ngay để tranh thủ thời cơ. Chậm trễ lúc này là có
tội với cách mạng". Năm 1941, sau khi về nước, Bác đã cùng với
Trung ương hoàn chỉnh đường lối giải phóng dân tộc; chuẩn bị các điều
kiện cần thiết cho Tổng khởi nghĩa. Trong đó, Đảng luôn xác định: "Thời cơ không phải tự nó đến, một phần lớn do ta sửa soạn nó, thúc đẩy nó".
Nhưng
rất tiếc, đến nay vẫn còn có ý kiến xuyên tạc rằng, Cách mạng Tháng
Tám thắng lợi là do "may mắn" giành được "khoảng trống quyền lực";
là bởi "lanh tay, lẹ chân, chìa cái rổ ra hứng quả chín đang rơi…". Các
đài VOA, BBC, RFI… cũng như một số trang mạng xã hội của các tổ
chức phản động, thông qua các cái gọi là "bình luận theo chuyên đề",
"luận đàm lịch sử"… đã xuyên tạc phủ nhận thành quả đấu tranh của toàn
dân tộc, chia rẽ khối đại đoàn kết toàn dân; phủ nhận, hạ thấp uy tín,
vai trò lãnh đạo của Đảng ta; phủ định con đường đi lên chủ nghĩa xã hội
của Nhân dân ta.
Lịch sử đã khẳng
định, bất cứ một cuộc cách mạng nào đi đến thắng lợi đều do biết tạo
thời cơ và nắm bắt thời cơ. Chọn đúng thời cơ vừa là khoa học vừa là
nghệ thuật. Chọn đúng thời cơ thì động lực cách mạng sẽ tăng lên gấp bội
- một ngày bằng nhiều chục năm! Ngược lại nếu tiến hành khi thời cơ
chưa chín muồi thì sẽ gây tổn thất khôn lường; còn để thời cơ trôi qua
thì sẽ mất đi thế chủ động.
Trước Cách
mạng Tháng Tám nhiều năm, Đảng ta đã phát động nhiều cao trào cách
mạng, chuẩn bị tiền đề cho Tổng khởi nghĩa giành chính quyền. Tháng
5/1941, Hội nghị Trung ương 8 nhận định: Nếu cuộc chiến tranh thế giới
lần trước đẻ ra Liên Xô, một nước xã hội chủ nghĩa, thì cuộc đế quốc
chiến tranh lần này sẽ đẻ ra nhiều nước xã hội chủ nghĩa, vì vậy mà cách
mạng nhiều nước sẽ thành công. Hội nghị chỉ ra thời cơ lớn: "Trong lúc
này, nếu không giải quyết được vấn đề dân tộc giải phóng, không đòi được
độc lập, tự do cho toàn thể dân tộc, thì chẳng những toàn thể quốc gia
dân tộc còn chịu mãi kiếp ngựa trâu, mà quyền lợi của bộ phận, giai cấp
đến vạn năm cũng không đòi lại được".
Tháng
5/1944, Tổng bộ Việt Minh ra chỉ thị "Về sửa soạn khởi nghĩa". Tháng
10/1944, Trung ương Đảng ra lời kêu gọi: "Sắm vũ khí đuổi thù chung".
Ngày 9/3/1945, Nhật đảo chính Pháp, ngay liền sau đó, Hội nghị Ban
Thường vụ Trung ương mở rộng quyết định phát động một cao trào cách mạng
làm tiền đề cho Tổng khởi nghĩa. Ngày 12/3/1945, Trung ương Đảng ra Chỉ
thị "Nhật- Pháp bắn nhau và hành động của chúng ta". Trung ương phân
tích: "Mặc dù tình hình chính trị khủng hoảng sâu sắc, nhưng điều kiện
khởi nghĩa ở Đông Dương chưa thực sự chín muồi". Trung ương sáng suốt dự
báo về "ba cơ hội tốt" "sẽ giúp cho những điều kiện khởi nghĩa ở Đông
Dương chín muồi một cách mau chóng: Một là, chính trị khủng hoảng (quân
thù không rảnh tay đối phó với cách mạng); hai là, nạn đói ghê gớm (quần
chúng càng thêm oán ghét quân cướp nước); ba là, chiến tranh đến giai
đoạn quyết liệt (Đồng minh sẽ đổ bộ vào Đông Dương đánh Nhật)".
Từ
tháng 3 đến tháng 8/1945, Đảng ta tiếp tục đề ra nhiều chủ trương nhằm
chuyển hướng đấu tranh cách mạng, củng cố lực lượng như: thống nhất các
lực lượng vũ trang thành Việt Nam giải phóng quân; ra Chỉ thị tổ chức
các Ủy ban Dân tộc giải phóng các cấp và chuẩn bị thành lập Ủy ban giải
phóng dân tộc Việt Nam, tức Chính phủ lâm thời cách mạng Việt Nam.
Đầu
tháng 5/1945, Bác Hồ từ Cao Bằng về Tuyên Quang, chọn Tân Trào làm căn
cứ chỉ đạo cách mạng cả nước. Tại đây, Người đã có Thư kêu gọi khởi
nghĩa, ban hành Mệnh lệnh khởi nghĩa, công bố Lệnh khởi nghĩa (Quân lệnh
số 1 của Ủy ban Khởi nghĩa)… Thời cơ khởi nghĩa giành chính quyền như
Đảng ta dự báo đã đến, Chủ tịch Hồ Chí Minh khẳng định: "Lúc này,
thời cơ thắng lợi đã tới, dù hy sinh tới đâu, dù phải đốt cháy cả dãy
Trường Sơn cũng phải kiên quyết giành cho được độc lập".
Ngay
khi nhận được tin Nhật chính thức đầu hàng Đồng minh vô điều kiện (ngày
15/8/1945), Hội nghị đại biểu toàn quốc của Đảng họp tại Tân Trào
(Tuyên Quang) quyết định: "Cơ hội rất tốt cho ta giành độc lập đã
tới" và phát động toàn dân khởi nghĩa giành chính quyền từ tay phát xít
Nhật và tay sai trước khi quân Đồng minh vào Đông Dương.
Như
vậy, thời cơ của Cách mạng Tháng Tám chỉ tồn tại trong một thời gian
rất ngắn - từ sau khi Nhật đầu hàng Đồng minh đến trước khi quân Đồng
minh vào Đông Dương. Trong tình thế ngặt nghèo, Đảng ta đã hết sức khôn
khéo, linh hoạt đẩy lùi nguy cơ để tạo ra thời cơ thuận lợi. Theo phân
tích của nhiều chuyên gia, nếu khởi nghĩa sớm hơn, khi Nhật chưa đầu
hàng, ta sẽ gặp sự kháng cự quyết liệt, có thể tổn thất lớn và khó giành
thắng lợi, chính quyền cách mạng chưa thể thành lập trong toàn quốc.
Còn nếu để muộn hơn, khi Đồng minh đã vào Đông Dương, tình hình trở nên
"vô cùng nguy hiểm". Nhờ chọn đúng thời cơ mà sức mạnh của Nhân dân ta
được nhân lên gấp bội. Chỉ trong vòng 15 ngày (từ 13 đến 28/8/1945), 25
triệu đồng bào ta, với tinh thần "đem sức ta mà giải phóng cho ta" đã nhất tề vùng lên giành chính quyền, Tổng khởi nghĩa thắng lợi hoàn toàn.
Nhà báo Mỹ Lây-đi Bớc-tơn, phát biểu tại một Hội thảo khoa học quốc tế: "Khi
Nhân dân Việt Nam nổi dậy giành chính quyền, các lực lượng chính trị và
quân sự tại đây vẫn còn nguyên và tiếp tục những cố gắng của mình".
Nhà sử học Pháp là Alain Ruscio khẳng định: "Chiến thắng năm 1945 của
Việt Nam không chỉ là sự kiện gây bất ngờ, mà đó cũng là sự tất yếu mang
tính lô-gíc trong lịch sử phong trào đấu tranh của dân tộc Việt Nam.
Đặc biệt, Việt Nam là dân tộc đầu tiên trong số các dân tộc trên thế
giới bị thực dân Pháp đô hộ đã thành công trong cuộc kháng chiến của
mình".
Cách mạng Tháng Tám là một
điển hình mẫu mực của việc tạo dựng và nắm bắt thời cơ. Cách mạng Tháng
Tám năm 1945 thành công là thắng lợi vĩ đại đầu tiên của Nhân dân ta từ
khi có Đảng, mở ra bước ngoặt vĩ đại trong lịch sử hàng nghìn năm dựng
nước và giữ nước của dân tộc ta. Thành công đó có được là do nhiều
nguyên nhân, trong đó nguyên nhân quan trọng nhất, có ý nghĩa quyết định
là sự lãnh đạo đúng đắn của Đảng; là sự vận dụng và phát triển chủ
nghĩa Mác - Lênin vào điều kiện cụ thể của nước ta. Đảng có phương pháp,
chiến lược, sách lược cách mạng phù hợp, linh hoạt; nhận thức được thời
cơ, chủ động đón thời cơ và kiên quyết chớp thời cơ, tích cực xây dựng
và tổ chức lực lượng; phát huy sức mạnh dân tộc với sức mạnh thời đại để
dẫn dắt Nhân dân đứng lên giành thắng lợi./.
Trung Thành
