Nguyên tăc tập trung dân chủ (NT.TTDC) được V.I. Lê-nin đề ra nhằm xây dựng một đảng cách mạng kiểu mới. Đảng Cộng sản Việt Nam luôn coi NT.TTDC có tầm quan trọng hàng đầu trong các nguyên tắc tổ chức, sinh hoạt và hoạt động của Đảng. Thực hiện NT.TTDC nhằm xây dựng Đảng vững mạnh về chính trị, tư tưởng, tổ chức và đạo đức; giữ vững và tuân thủ nghiêm ngặt NT.TTDC vừa là yêu cầu cấp bách, vừa là vấn đề cơ bản lâu dài trong công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng.
Thực tiễn quá trình xây dựng, phát triển và trưởng thành của Đảng ta, nhất là từ khi trở thành Đảng cầm quyền đã chứng minh: Ở đâu và khi nào, NT.TTDC được cấp ủy, người đứng đầu và cán bộ, đảng viên nhận thức, thực hiện một cách đầy đủ, tuân thủ nghiêm túc, thì ở đó, khi đó, dân chủ được mở rộng, tập trung càng vững chắc, sức mạnh và sức chiến đấu của Đảng càng được khẳng định hoặc ngược lại. Tuy nhiên, như Nghị quyết TW 4(Khóa XI) nhận định: “Nguyên tắc "tập thể lãnh đạo, cá nhân phụ trách" trên thực tế ở nhiều nơi rơi vào hình thức”; gần đây Hội nghị Trung ương lần thứ Tư (Khóa XII) tiếp tục khẳng định: “Nguyên tắc tập trung dân chủ ở nhiều nơi bị buông lỏng”… Từ đó xuất hiện tình hình rất nguy hiểm là: “Nhiều cán bộ, đảng viên, trong đó có người đứng đầu chưa thể hiện tính tiên phong, gương mẫu”; một bộ phận có biểu hiện "tự diễn biến", "tự chuyển hoá". Cụ thể là: “Phản bác, phủ nhận chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh và các nguyên tắc tổ chức của Đảng, nhất là nguyên tắc tập trung dân chủ; đòi thực hiện "đa nguyên, đa đảng"…
Có nhiều nguyên nhân dẫn đến tình hình nói trên. Nhưng, lý do chủ yếu là do một số cấp ủy, nhất là người đứng đầu vừa không bám sát vào các nội dung nguyên tắc, quy chế làm việc của cấp ủy, thiếu bàn bạc dân chủ trong nội bộ, vừa lợi dụng vị trí, chức trách, quyền hạn được giao để có những biểu hiện áp đặt ý kiến chủ quan. Trong khi thực hiện tập thể lãnh đạo, cá nhân phụ trách, một số cán bộ chủ chốt của cấp ủy vì “lợi ích nhóm” nên không tôn trọng, phát huy vai trò lãnh đạo của tập thể, né tránh sự giám sát của tập thể và tuyệt đối hóa vai trò cá nhân dẫn đến hiện tượng mất dân chủ, độc đoán, chuyên quyền. Đến nay, hầu hết các “sai phạm rất nghiêm trọng” của cán bộ, nhất là cán bộ cao cấp đều do: Đã vi phạm nguyên tắc tập trung dân chủ và quy chế làm việc, vi phạm thẩm quyền, nguyên tắc, quy trình xử lý công việc, vi phạm quy định của Đảng và Nhà nước nói chung…
Vì vậy, các tổ chức đảng các cấp cần kiểm điểm nghiêm túc việc , việc tuân thủ, thực hiện NT.TTDC. Cần hiểu đúng đây không chỉ là nguyên tắc lãnh đạo, hoạt động và sinh hoạt Đảng, mà còn là điều kiện bảo đảm để phát huy trí tuệ tập thể, mở rộng dân chủ, tăng cường đoàn kết, thống nhất ý chí và hành động trong Đảng. V.I. Lê-nin chỉ rõ: “Chế độ tập trung hiểu theo nghĩa thực sự dân chủ, đã bao hàm khả năng… phát huy một cách đầy đủ và tự do không những các đặc điểm của địa phương mà cả những sáng kiến của địa phương, tính chủ động của địa phương… ”.
Bác Hồ khẳng định: “Đảng tổ chức theo nguyên tắc dân chủ tập trung. Nghĩa là: có Đảng chương thống nhất, kỷ luật thống nhất, cơ quan lãnh đạo thống nhất. Cá nhân phải phục tùng đoàn thể, số ít phải phục tùng số nhiều, cấp dưới phải phục tùng cấp trên, địa phương phải phục tùng Trung ương”. Người còn nói rất cụ thể: “Chế độ ta là chế độ dân chủ, tư tưởng phải được tự do. Tự do là thế nào? Đối với mọi vấn đề, mọi người tự do bày tỏ ý kiến của mình, góp phần tìm ra chân lý. Khi mọi người đã phát biểu ý kiến, đã tìm thấy chân lý, lúc đó quyền tự do tư tưởng hóa ra quyền tự do phục tùng chân lý. Chân lý là cái gì có lợi cho Tổ quốc, cho nhân dân. Cái gì trái với lợi ích của Tổ quốc, của nhân dân tức là không phải chân lý. Ra sức phụng sự Tổ quốc, phục vụ nhân dân - tức là phục tùng chân lý”.
Về cơ chế, chính sách, các cấp uỷ, tổ chức đảng chỉ đạo rà soát, hoàn thiện và thực hiện nghiêm cơ chế kiểm tra, giám sát, kiểm soát việc thực thi quyền lực của người có chức, có quyền, theo hướng quyền hạn đến đâu trách nhiệm đến đó; phân định rõ thẩm quyền và trách nhiệm tập thể, cá nhân trong từng công đoạn giải quyết công việc và có chế tài xử lý nghiêm những hành vi vi phạm.
Kiên quyết giữ vững nguyên tắc tập trung dân chủ!
Sự thật
------------------
