(TUAG)- Tiếp tục chương trình Kỳ họp thứ 5, Quốc hội khoá XV, sáng ngày 9/6, Quốc hội tiến hành thảo luận tại Tổ về dự án Luật Đất đai (sửa đổi).
Tham gia phát biểu thảo luận Tổ, đại biểu Lương Quốc Đoàn, Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh An Giang thống nhất cao với nội dung của Dự thảo Luật; và có các ý kiến thảo luận về các nội dung liên quan đến quyền, lợi ích hợp pháp, chính đáng của nông dân khi Nhà nước thu hồi đất, cụ thể:
Thứ nhất, việc thu hồi đất để phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng đã được quy định cụ thể tại Điều 79, trong đó đại biểu quan tâm đến việc thu hồi đất để thực hiện các dự án nhà ở thương mại, bởi vì đa số loại dự án này thường được lấy vào đất nông nghiệp và có sự chênh lệch rất lớn về "địa tô", ảnh hưởng rất lớn đến sinh kế của người nông dân khi Nhà nước thu hồi đất.
Đại biểu Lương Quốc Đoàn, Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh An Giang phát biểu
Hiện nay Dự thảo Luật quy định thực hiện theo 3 hình thức: (1) Nhà nước thu hồi đất theo quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất hằng năm cấp huyện tạo quỹ đất để đấu giá quyền sử dụng đất thực hiện các dự án nhà ở thương mại; (2) Đấu thầu lựa chọn nhà đầu tư thực hiện dự án có sử dụng đất để thực hiện dự án nhà ở thương mại có quy mô từ 10ha trở lên tại khu vực nông thôn và 05ha trở lên tại khu vực đô thị; (3) Thỏa thuận nhận quyền sử dụng đất ở hoặc đất ở và đất khác không phải là đất ở để thực hiện dự án nhà ở thương mại. Với quan điểm cá nhân, đại biểu thống nhất với quy định như dự thảo hiện nay, bởi vì thực tế phần lớn các loại dự án này thường lấy vào đất nông nghiệp, khi đó việc đấu giá quyền sử dụng đất thực hiện dự án sẽ đảm bảo vừa tăng thu cho ngân sách Nhà nước để có nguồn lực đầu tư cho phát triển và tăng mức bồi thường, hỗ trợ cho người nông dân có đất nông nghiệp bị thu hồi (góp phần đảm bảo nguyên tắc hài hòa, chia sẻ lợi ích khi Nhà nước thu hồi đất).
Đại biểu cũng đề nghị cần làm rõ "đất khác không phải là đất ở đối với trường hợp thỏa thuận nhận quyền sử dụng đất để thực hiện dự án nhà ở thương mại bởi vì theo quy định tại khoản 6, Điều 127 "Đối với trường hợp đang có quyền sử dụng đất thì nhà đầu tư thực hiện chuyển mục đích sử dụng đất để thực hiện dự án phát triển kinh tế - xã hội. Trường hợp sử dụng đất để thực hiện dự án nhà ở thương mại thì phải đang có quyền sử dụng đất ở hoặc đất khác không phải là đất ở". Khi đó sẽ dẫn đến trường hợp nhà đầu tự thỏa thuận nhận chuyển thượng quyền sử dụng đối của các hộ gia đình, cá nhân mà trong đô thị có một phần nhỏ diện tích là đất ở, còn lại phần lớn là đất nông nghiệp cũng được thực hiện chuyển mục đích sử dụng đất để thực hiện dự án nhà ở thương mại. Điều này sẽ gây thiệt thòi rất lớn đối với người dân bởi vì giá đất nông nghiệp mà doanh nghiệp trả cho người dân thường thấp hơn rất nhiều lần so với giá đất nhà ở thương mại
Đại biểu đề nghị quy định rõ "Đối với trường hợp sử dụng đất để thực hiện dự án nhà ở thương mại thì được thỏa thuận về quyền sử dụng đất ở hoặc đất ở và đất phi nông nghiệp khác không phải là đất ở để tránh lợi dụng chính sách, kẽ hở của pháp luật, gây thiệt thòi cho người dân. Đồng thời tránh được trường hợp doanh nghiệp thỏa thuận nhận chuyển nhượng số lượng lớn đất nông nghiệp, sau đó khu đất đó được quy hoạch hoặc điều chỉnh quy hoạch trở thành đất ở thì doanh nghiệp cũng không được chuyển đổi mục đích để thực hiện dự án nhà ở thương mại mà khi đó Nhà nước sẽ thu hồi đất để đấu giá thực hiện dự án.
Đại biểu Nguyễn Văn Thạnh, Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh An Giang phát biểu
Đại biểu đề nghị rà soát quy định tại Điểm g, khoản 3, Điều 79 cho phù hợp, thống nhất với khoản 6, Điều 126, cụ thể là tại điểm g, khoản 3, Điều 79 nêu "... theo quy định tại điểm a, khoản 6, Điều 126 của Luật này" nhưng tại khoản 6, Điều 126 không có điểm a.
Thứ hai, các quy định về bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi nhà nước thu hồi đất đã được quy định từ Điều 90 đến Điều 110 theo hướng bảo vệ tốt hơn quyền lợi hợp pháp, chính đáng của người có đất bị thu hồi, nhất là các quy định về tái định cư. Tuy nhiên đối với các vấn đề bồi thường, hỗ trợ cũng cần thảo luận thêm, cụ thể:
Việc hỗ trợ đào tạo, chuyển đổi nghề, tìm kiếm việc làm cho hộ gia đình, cá nhân khi Nhà nước thu hồi đất đã được quy định tại Điều 108 của dự thảo Luật, trong đó quy định rõ việc lập, phê duyệt phương án đào tạo, chuyển đổi nghề, hỗ trợ tìm kiếm việc làm và trách nhiệm tổ chức thực hiện, song còn thiếu những quy định về mặt chế tài để đảm bảo thực hiện kịp thời hiệu quả phương án đào tạo nghề, chuyển đổi việc làm cho nông dân có đất nông nghiệp bị thu hồi, tạo sinh kế để nông dân ổn định cuộc sống, đại biểu đề xuất nên bổ sung quy định mang tính bắt buộc phải hoàn thành việc đào tạo nghề, chuyển đổi việc làm cho người có đất bị thu hồi đất giống như quy định về tái định cư, tránh tình trạng sau khi thu hồi đất người nông dân không có việc làm mới tổ chức đào tạo để chuyển đổi nghề theo phương án. Đồng thời, nhìn từ góc độ sinh kế của người dân sau khi thu hồi đất, đại biểu đề nghị nên cân nhắc lại việc sử dụng cụm từ giữa "bồi thường" và "hỗ trợ" đối với vấn đề đào tạo, chuyển đổi nghề.
Đối với hỗ trợ chi bao gồm: Hỗ trợ di chuyển chỗ ở, hỗ trợ trẻ em, người khuyết tật, người cao tuổi, hỗ trợ vay vốn ưu đãi, hỗ trợ tư vấn tìm kiếm việc làm và hỗ trợ khác.
Ngoài ra đại biểu đề nghị nghiên cứu để có những quy định thực hiện tốt cơ chế chia sẻ hài hòa lợi ích giữa Nhà nước, doanh nghiệp và người nông dân có đất bị thu hồi. Ngoài việc chi trả bồi thường, hỗ trợ cho nông dân đối với diện tích đất nông nghiệp bị thu hồi cũng như các chính sách ưu tiên đối với người có đất bị thu hồi, Nhà nước cần có cơ chế điều tiết một phần nguồn thu từ đấu giá quyền sử dụng đất để chia sẻ lại cho người bị thu hồi đất. Có như vậy mới thể chế cụ thể, đầy đủ tinh thần "đảm bảo cuộc sống bằng hoặc tốt hơn nơi ở cũ, "Thực hiện có hiệu quả việc đào tạo nghề, tạo việc làm, tổ chức lại sản xuất, ổn định đời sống cho người dân có đất bị thu hồi theo Nghị quyết 18-NQ/TW.
Thứ ba, đối với nội dung tách thửa đất, hợp thửa đất (Điều 218), đại biểu thống nhất với các quy định các thửa đất sau khi tách thửa phải đảm bảo diện tích tối thiểu với loạt đất đang sử dụng theo quy định của UBND cấp tỉnh; trường hợp thửa đất được tách có diện tích nhỏ hơn diện tích tối thiểu được phép tách thửa thì phải thực hiện đồng thời việc hợp thửa với thửa đất liền kề. Quy định này nhằm khắc phục tình trạng nhà siêu nhỏ, siêu mỏng; tuy nhiên tại điểm d, khoản 1 quy định "Việc hợp các thửa đất phải đảm bảo có cùng mục đích sử dụng đất, thời hạn sử dụng đất, trừ trường hợp thửa đất có vườn, ao trong cùng thửa đất có nhà ở" và "Trường hợp các thửa đất khác nhau về mục đích sử dụng đất… thì phải thực hiện đồng bộ với thủ tục chuyển mục đích sử dụng đất…" gây một số trường hợp khó khăn trong thực tiễn. Đại biểu đề nghị nên bổ sung quy định trong trường hợp tách thửa mà thửa đất được tách có diện tích nhỏ hơn diện tích tối thiểu mà không thực hiện được việc hợp thửa với thửa đất liền kề thì Nhà nước đứng ra mua phần diện tích đó để sử dụng vào mục đích công cộng.
Đại biểu Phan Huỳnh Sơn, Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh An Giang phát biểu
Cùng tham gia thảo luận dự thảo Luật, đại biểu Phan Huỳnh Sơn, Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh An Giang nêu ở phần giải thích từ ngữ, khoản 7, Điều 3 quy định cá nhân trực tiếp sản xuất nông nghiệp là cá nhân sản xuất trực tiếp và có thu nhập ổn định từ sản xuất nông nghiệp, lâm nghiệp, nuôi trồng thủy sản và muối không được hưởng lương từ ngân sách nhà nước, tổ chức kinh tế, chính trị- xã hội khác. Khoản 29, Điều 3, hộ gia đình trực tiếp sản xuất nông nghiệp, tương tự như cá nhân. Ở hai điều khoản này, đại biểu nghiên cứu thấy mục tiêu sửa đổi Luật đất đai, trong đó để mục đích phát triển, nhưng đối với đất nông nghiệp, đặc biệt đất lúa có hướng duy trì để đảm bảo an ninh lương thực. Tuy nhiên nội dung quy định tại 02 điều khoản trên, đại biểu rất boăn khoăn, có chút thất vọng. Giải thích cho việc này, đại biểu nêu rõ, thứ nhất đối việc điều chỉnh đối tượng là cá nhân trực tiếp sản xuất, là chúng ta loại trừ, trước đây lĩnh vực môi trường đã có Thông tư, khi Thông tư ra đời đối với người hưởng lương từ ngân sách nhà nước thì không được nhận chuyển nhượng quyền sử dụng đất nông nghiệp đã gây phản ứng trong nhân dân. Đối với dự thảo lần này, không biết lý do vì sao điều chỉnh 01 nhóm đối tượng này không trực tiếp sản xuất, sản xuất hiện nay đối với cán bộ phường, xã đã nhận lương ngân sách nhà nước rồi giờ chúng ta điều chỉnh luôn với các tổ chức chính trị - xã hội, tổ chức kinh tế, vì hiện nay con em ở miền Tây trong độ tuổi lao động đã đi làm việc tại các khu công nghiệp, vậy những đối tượng này còn được nhận quyền sử dụng đất nông nghiệp, đất lúa hay không, nếu tước đi quyền này, chỉ còn người già và trẻ em thì làm sao làm nông nghiệp. Đại biểu đề xuất nội dung này cần nghiên cứu để các tổ chức cá nhân được bình đẳng như nhau, còn lại là quản lý, khuyến khích làm sao những đối tượng này không để đất hoang, tất cả hướng đến đảm bảo phát triển, đời sống người nông dân nâng lên, có mức sống tốt hơn.
Chiều cùng ngày, Quốc hội thảo luận ở hội trường về dự thảo Nghị quyết về việc lấy phiếu tín nhiệm, bỏ phiếu tín nhiệm đối với người giữ chức vụ do Quốc hội, Hội đồng nhân dân bầu hoặc phê chuẩn (sửa đổi). Ủy viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Trưởng Ban Công tác đại biểu thuộc Ủy ban Thường vụ Quốc hội giải trình, làm rõ một số vấn đề đại biểu Quốc hội nêu.
Sau đó, thảo luận ở tổ về dự án Luật Quản lý, bảo vệ công trình quốc phòng và khu quân sự.
HẢI LAM
