(TUAG)- Tác phẩm “Nâng cao đạo đức cách mạng, quét sạch chủ nghĩa cá nhân” của Chủ tịch Hồ Chí Minh (đăng báo Nhân Dân ngày 03/02/1969) là một tổng kết về lý luận và thực tiễn công tác xây dựng Đảng về đạo đức. Hơn nửa thế kỷ đã trôi qua, độ lùi lịch sử và những vấn đề đặt ra trong thực trạng đội ngũ cán bộ, đảng viên hiện nay, nhất là tình trạng suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống trong một bộ phận cán bộ, đảng viên càng cho thấy ý nghĩa to lớn và sức sống trường tồn của Tác phẩm. Đây thật sự là một “cuốn cẩm nang” quý báu về công tác xây dựng Đảng nói chung, giáo dục, rèn luyện đạo đức cách mạng nói riêng.
Bước vào năm 1969, nước ta đứng trước bối cảnh đầy cam go, thử thách trong cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước, đòi hỏi tinh thần đấu tranh quyết liệt và sự hy sinh cao cả. Để có được tinh thần, ý chí, quyết tâm chiến đấu to lớn nhất, trước hết cần quét sạch chủ nghĩa cá nhân, nâng cao đạo đức cách mạng, coi đây là một động lực thúc đẩy cách mạng tiến lên. Đó là lý do Chủ tịch Hồ Chí Minh chuẩn bị hết sức công phu, trao đổi kỹ lưỡng với các đồng chí Ủy viên Bộ Chính trị để viết Tác phẩm “Nâng cao đạo đức cách mạng, quét sạch chủ nghĩa cá nhân”. Tác phẩm gần 700 chữ đăng báo Nhân Dân vào đúng ngày thành lập Đảng (03/02/1969), được xem lời căn dặn tâm huyết cuối cùng của Người trong xây dựng Đảng về đạo đức với toàn Đảng, toàn dân ta trước lúc đi xa.
Theo đồng chí Vũ Kỳ nhớ lại, sau khi tiếp thu ý kiến của các đồng chí Ủy viên Bộ Chính trị, trong buổi làm việc cuối cùng về bản thảo bài báo, đồng chí Tố Hữu thưa với Bác rằng, Bác đã sửa chữa hết cả bản thảo đầu tiên rồi. Bác mỉm cười và nói: Bác sửa nhưng vẫn giữ nguyên ý chính của bài là “Quét sạch chủ nghĩa cá nhân, nâng cao đạo đức cách mạng”. Cái đó là quan trọng nhất. Đồng chí Tố Hữu đề nghị Bác chuyển vế sau thành vế trước, vì đa số cán bộ, đảng viên ta là tốt, ưu điểm là cơ bản, chỉ có một số ít thoái hóa biến chất. Bác hỏi đồng chí Vũ Kỳ “Ý kiến chú thế nào?” Đồng chí Vũ Kỳ đồng ý với ý kiến của đồng chí Tố Hữu. Bác nói: “Ý kiến của các chú Bác thấy cũng có lý. Nhưng Bác còn phân vân điều này: “Gia đình các chú tiết kiệm mua sắm được bộ bàn ghế, giường tủ mới. Vậy trước khi kê vào phòng, các chú có quét dọn nhà cửa sạch sẽ hay cứ để rác rưởi bẩn thỉu mà khiêng bàn ghế, giường tủ vào?”. “Bác đồng ý đổi tên bài thành Nâng cao đạo đức cách mạng, quét sạch chủ nghĩa cá nhân, nhưng ở trong bài thì dứt khoát phải để nguyên ý Bác “Quét sạch chủ nghĩa cá nhân, nâng cao đạo đức cách mạng”.
Mở đầu tác phẩm, Chủ tịch Hồ Chí Minh nhắc nhở cán bộ đảng viên luôn nêu cao vai trò gương mẫu tiên phong để xứng đáng là người lãnh đạo, xứng đáng với lòng tin cậy, mến phục của Nhân dân: “Đảng viên đi trước, làng nước theo sau”. Người khen ngợi trong lịch sử đấu tranh của Đảng và trong mọi hoạt động hằng ngày, nhất là trên mặt trận chiến đấu và sản xuất, rất nhiều cán bộ đảng viên tỏ ra anh dũng, gương mẫu, gian khổ đi trước, hưởng thụ đi sau và đã làm nên những thành tích rất vẻ vang. Thành tích và ưu điểm nói trên đã được Nhân dân và Đảng thừa nhận, ghi nhớ và tự hào.
Bên cạnh những đồng chí tốt ấy, vẫn còn một số ít cán bộ đảng viên mà đạo đức, phẩm chất còn thấp kém, ảnh hưởng đến uy tín của Đảng, làm suy giảm lòng tin của Nhân dân đối với Đảng. Bác cho rằng, những sai lầm, khuyết điểm của cán bộ, đảng viên có nguồn gốc sâu xa là do “chủ nghĩa cá nhân”. Nó khiến cho họ luôn nghĩ đến lợi ích riêng của mình trước hết, không muốn “mình vì mọi người” mà chỉ muốn “mọi người vì mình”. Chủ nghĩa cá nhân là “kẻ thù hung ác”, “một thứ vi trùng rất độc, do nó mà sinh ra các thứ bệnh rất nguy hiểm”. Vì chủ nghĩa cá nhân mà ngại gian khổ, khó khăn; sa vào tham ô, hủ hoá, lãng phí, xa hoa; tham danh trục lợi, thích địa vị quyền hành; tự cao tự đại, coi thường tập thể, xem khinh quần chúng, độc đoán, chuyên quyền; xa rời thực tế, mắc bệnh quan liêu, mệnh lệnh; thiếu tinh thần cố gắng vươn lên, không chịu học tập để tiến bộ. Chủ nghĩa cá nhân còn gây ra tình trạng mất đoàn kết, thiếu tính tổ chức, tính kỷ luật, kém tinh thần trách nhiệm, không chấp hành đúng chủ trương, đường lối của Đảng và chính sách, pháp luật của Nhà nước, phương hại đến lợi ích của cách mạng, của Nhân dân. Tóm lại, do cá nhân chủ nghĩa mà phạm nhiều sai lầm.
Chủ tịch Hồ Chí Minh cảnh báo, trong điều kiện Đảng cầm quyền, chủ nghĩa cá nhân ngày càng có những biểu hiện tinh vi, phức tạp, do đó, mỗi cán bộ, đảng viên phải thường xuyên, liên tục tu dưỡng đạo đức, nâng cao cảnh giác, quét sạch mọi biểu hiện của chủ nghĩa cá nhân. Người đã căn dặn: “Một dân tộc, một đảng và mỗi con người, ngày hôm qua là vĩ đại, có sức hấp dẫn lớn, không nhất định hôm nay và ngày mai vẫn được mọi người yêu mến và ca ngợi, nếu lòng dạ không trong sáng nữa, nếu sa vào chủ nghĩa cá nhân”.
Thời điểm Chủ tịch Hồ Chí Minh viết Tác phẩm “Nâng cao đạo đức cách mạng, quét sạch chủ nghĩa cá nhân”, mới chỉ “có một số ít cán bộ, đảng viên đạo đức, phẩm chất còn thấp kém”, mà Người đã nhấn mạnh phải quét sạch chủ nghĩa cá nhân mới nâng cao được đạo đức cách mạng. Còn hiện nay Đảng ta đánh giá: “Một bộ phận không nhỏ cán bộ, đảng viên, trong đó có những đảng viên giữ vị trí lãnh đạo, quản lý, kể cả một số cán bộ cao cấp, suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống với những biểu hiện khác nhau về sự phai nhạt lý tưởng, sa vào chủ nghĩa cá nhân ích kỷ, cơ hội, thực dụng, chạy theo danh lợi, tiền tài, kèn cựa địa vị, cục bộ, tham nhũng, lãng phí, tùy tiện, vô nguyên tắc”. Tình trạng này làm giảm sút lòng tin của Nhân dân đối với Đảng; nếu không được sửa chữa sẽ là thách thức đối với vai trò lãnh đạo của Đảng và sự tồn vong của chế độ. Do vậy, hơn bao giờ hết, vấn đề chống chủ nghĩa cá nhân phải được đặc biệt chú trọng, góp phần phòng, chống, ngăn chặn và đẩy lùi sự suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, những biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ.
Để “Nâng cao đạo đức cách mạng, quét sạch chủ nghĩa cá nhân”, làm cho tất cả cán bộ, đảng viên xứng đáng là những chiến sĩ cách mạng, Chủ tịch Hồ Chí Minh chỉ rõ: “Đảng cần ra sức tăng cường giáo dục toàn Đảng về lý tưởng cộng sản chủ nghĩa, về đường lối chính sách của Đảng, về nhiệm vụ và đạo đức của người đảng viên. Phải thực hành phê bình và tự phê bình nghiêm chỉnh trong Đảng. Phải hoan nghênh và khuyến khích quần chúng thật thà phê bình cán bộ, đảng viên. Chế độ sinh hoạt của chi bộ phải nghiêm túc. Kỷ luật của Đảng phải nghiêm minh. Công tác kiểm tra của Đảng phải chặt chẽ”.
Đối với cán bộ, đảng viên, Người yêu cầu: “Mỗi cán bộ, đảng viên phải đặt lợi ích của cách mạng, của Đảng, của Nhân dân lên trên hết, trước hết. Phải kiên quyết quét sạch chủ nghĩa cá nhân, nâng cao đạo đức cách mạng, bồi dưỡng tinh thần tập thể, tinh thần đoàn kết, tính tổ chức và tính kỷ luật. Phải đi sâu đi sát thực tế, gần gũi quần chúng, thật sự tôn trọng và phát huy quyền làm chủ của Nhân dân. Phải cố gắng học tập, rèn luyện, nâng cao trình độ hiểu biết để làm tốt mọi nhiệm vụ”.
Qua tác phẩm “Nâng cao đạo đức cách mạng, quét sạch chủ nghĩa cá nhân” của Chủ tịch Hồ Chí Minh cho thấy, chủ nghĩa cá nhân nằm ngay trong chính mỗi con người, là “kẻ địch ở trong lòng”. Do vậy, nhân tố quyết định trong đấu tranh chống chủ nghĩa cá nhân là năng lực, nội lực ở mỗi con người, được bảo đảm bằng nền tảng đạo đức, năng lực làm chủ bản thân, kiểm soát được mọi ham muốn, cám dỗ, khiến hành vi không vượt qua lằn ranh của pháp luật và đạo đức xã hội; dùng lý trí chế ước cảm xúc, dùng lương tri tự “thẩm định” cái được làm và cái không được làm, tự “phán xử” chính mình khi vấp phải khuyết điểm dù nhỏ nhất. Sức mạnh của đạo đức chỉ được xác lập khi khơi dậy được ý thức tự giác trong mỗi người để gạt bỏ cái thấp hèn, vươn tới cái cao đẹp, chống lại cái ác, nuôi dưỡng cái thiện. Chúng ta phải làm cho phần tốt trong mỗi con người nảy nở như hoa mùa Xuân và phần xấu bị mất dần đi.
Tu dưỡng, rèn luyện đạo đức cách mạng theo Chủ tịch Hồ Chí Minh không phải là “ép xác’’ kiểu chủ nghĩa khắc kỷ, mà là rèn luyện bản lĩnh đối mặt với cám dỗ, lấy đạo đức hướng dẫn, kiểm soát ham muốn, đề cao danh dự, trách nhiệm, hài hòa trong đời sống vật chất và tinh thần, nhất là “ít lòng ham muốn vật chất”. Người đảng viên phải nghiêm khắc với chính mình, rèn dũng khí đối mặt với những điểm yếu bản thân, nêu cao ý thức tự chủ trước mọi hoàn cảnh.
Trong khi kiên quyết đấu tranh chống chủ nghĩa cá nhân, Chủ tịch Hồ Chí Minh phân biệt rất rõ chủ nghĩa cá nhân với lợi ích cá nhân chính đáng của con người. Người lưu ý và nhấn mạnh, đấu tranh chống chủ nghĩa cá nhân không phải là “giày xéo lên lợi ích cá nhân”, vì mỗi người đều có tính cách, sở trường, đời sống riêng, nếu lợi ích cá nhân không trái với lợi ích tập thể thì không phải là xấu. Người chỉ ra phương pháp xử lý khi có xung đột giữa lợi ích riêng với lợi ích chung là: Nếu lợi ích cá nhân mâu thuẫn với lợi ích chung, thì đạo đức cách mạng đòi hỏi lợi ích riêng của cá nhân phải phục tùng lợi ích chung, đặt sự nghiệp cách mạng của Đảng, lợi ích của quốc gia - dân tộc lên trên hết, trước hết. Điều này có ý nghĩa phương pháp luận là, trong khi đấu tranh chống chủ nghĩa cá nhân thì phải tôn trọng lợi ích cá nhân chính đáng, hợp pháp, làm cho lợi ích cá nhân vận động cùng chiều với lợi ích của quốc gia - dân tộc, dựa vào vai trò hướng dẫn của đạo đức cách mạng.
Nâng cao đạo đức cách mạng, quét sạch chủ nghĩa cá nhân là nội dung lớn, quan trọng và cấp thiết, phải tiến hành thường xuyên, lâu dài, kiên trì. Trước tình trạng suy thoái tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống của một bộ phận cán bộ, đảng viên hiện nay, hơn lúc nào hết, công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng và hệ thống chính trị về chính trị, tư tưởng, đạo đức, đấu tranh chống chủ nghĩa cá nhân càng phải được xác định là nhiệm vụ cấp thiết, đúng với vị trí và tầm quan trọng của nó. Các cấp ủy, tổ chức đảng và mỗi đảng viên cần thấm nhuần sâu sắc hơn tư tưởng của Chủ tịch Hồ Chí Minh về đạo đức cách mạng, có thái độ quyết tâm hơn trong đấu tranh với chủ nghĩa cá nhân, xây dựng Đảng ta xứng đáng “là đạo đức”, “là văn minh”.
SỰ THẬT
