Những năm qua, cùng với sự quan tâm của cả hệ thống
chính trị và toàn xã hội, công tác bảo vệ, chăm sóc, giáo dục trẻ em nói
chung và phòng, chống xâm hại trẻ em nói riêng đã đạt được nhiều thành
tựu quan trọng, bảo đảm thực hiện ngày càng tốt hơn các quyền của trẻ
em. Tuy nhiên, vẫn xảy ra các vụ xâm hại trẻ em, trong đó nhiều vụ xâm
hại nghiêm trọng. Theo Báo cáo của Chính phủ, giai đoạn này có 8.442 vụ
xâm hại trẻ em được phát hiện, xử lý, với 8.709 trẻ em bị xâm hại. Ngoài
ra, còn số lượng khá lớn trẻ em lao động không đúng quy định của pháp
luật về lao động, trẻ em bị bỏ rơi, bỏ mặc và trẻ em tảo hôn.
Các đại biểu Quốc hội tỉnh An Giang dự Kỳ họp thứ 9, Quốc hội khóa XIV (dự họp trực tuyến)
Trước tình hình đó, tại Kỳ họp thứ 7, Quốc hội đã thông qua Nghị
quyết số 81/2019/QH14 ngày 14/6/2019 về thành lập Đoàn giám sát “Việc
thực hiện chính sách, pháp luật về phòng chống xâm hại trẻ em” từ ngày
01/01/2015 đến ngày 30/6/2019. Thực hiện Nghị quyết của Quốc hội, Đoàn
giám sát triển khai kế hoạch giám sát, yêu cầu Chính phủ, 14 bộ, ngành
và các địa phương báo cáo về tình hình thực hiện chính sách, pháp luật
về phòng, chống xâm hại trẻ em; tổ chức 03 Đoàn công tác trực tiếp giám
sát tại 17 tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương; tổ chức làm việc với
Chính phủ, các bộ, ngành, các cơ quan trung ương; tổ chức các hội thảo,
điều tra xã hội học, khảo sát một số trường học, cơ sở trợ giúp xã hội
và Tổng đài điện thoại quốc gia bảo vệ trẻ em; nghiên cứu hồ sơ một số
vụ án cụ thể và triển khai nhiều hoạt động khác thuộc phạm vi giám sát.
Theo
báo cáo của Chính phủ, tính đến ngày 30/6/2019, cả nước có 24.776.733
trẻ em, chiếm 25,75% tổng dân số cả nước. Trong những năm qua, cùng với
sự quan tâm của các ngành, các cấp, của cả hệ thống chính trị và toàn xã
hội, công tác bảo vệ, chăm sóc và giáo dục trẻ em đã có chuyển biến
tích cực và đạt được nhiều thành tựu quan trọng, bảo đảm thực hiện ngày
càng tốt hơn các quyền của trẻ em, như: Quyền được bảo vệ, chăm sóc sức
khỏe, quyền được giáo dục, học tập, phát triển năng khiếu, quyền bí mật
đời sống riêng tư. Đến nay, tất cả trẻ em dưới 06 tuổi được Nhà nước cấp
bảo hiểm y tế miễn phí; gần 100% trẻ em dưới 01 tuổi được tham gia tiêm
chủng mở rộng; gần 100% trẻ em 5 tuổi được đi học mẫu giáo; Nhà nước
không thu học phí đối với học sinh học tiểu học; khoảng 90% trẻ em có
hoàn cảnh đặc biệt được hưởng chính sách trợ giúp xã hội. Tỷ lệ trẻ em
trong độ tuổi đi học phổ thông nhưng chưa bao giờ đi học hoặc đã thôi
học đều giảm mạnh trong 20 năm qua, từ 20,9% năm 1999 xuống còn 16,4%
năm 2009 và đến năm 2019 còn 8,3%. Số trẻ em bỏ nhà đi lang thang đã
giảm mạnh, nhiều địa phương triển khai các biện pháp tích cực để không
còn trẻ em bỏ nhà đi lang thang…
Đại biểu Nguyễn Mai Bộ - Đoàn ĐBQH tỉnh An Giang phát biểu tại phiên thảo luận.
Tuy nhiên qua giám sát cho thấy, tình hình trẻ em còn những vấn đề
đáng quan tâm, trẻ em có nguy cơ bị xâm hại vẫn còn rất lớn, như: Có
8,3% trẻ em trong độ tuổi đi học phổ thông nhưng hiện không đi học (7,7%
đã thôi học và 0,6% chưa bao giờ đi học). Số trẻ em có hoàn cảnh đặc
biệt còn nhiều: 1.773.112 trẻ, chiếm 7,16% tổng số trẻ em; số lượng trẻ
em có cha mẹ mắc các tệ nạn xã hội, vi phạm pháp luật còn lớn....
Từ những hạn chế, tồn tại, Đoàn giám sát cũng chỉ ra một số nguyên nhân, đó là:
Một
số cấp ủy, chính quyền địa phương và các cơ quan chức năng nhận thức
chưa đầy đủ, chưa sâu sắc, chưa thực sự quan tâm đến công tác bảo vệ,
chăm sóc trẻ em nói chung và phòng, chống xâm hại trẻ em nói riêng, thậm
chí, một số nơi còn coi nhẹ công tác này; Công tác quản lý nhà nước về
phòng, chống xâm hại trẻ em có những nhiệm vụ còn chưa thực sự hiệu quả.
Sự
phối hợp giữa gia đình, nhà trường và chính quyền địa phương trong
phòng, chống xâm hại trẻ em còn chưa chặt chẽ; mặt trái của kinh tế thị
trường, hội nhập quốc tế, kéo theo một số vấn đề xã hội có liên quan đến
trẻ em, đặt ra nhiều thách thức đối với công tác bảo vệ trẻ em nói
chung và phòng, chống xâm hại trẻ em nói riêng.
Những tác động xấu của mạng internet, mạng xã hội dẫn đến nhiều nguy cơ xâm hại trẻ em trên môi trường mạng.
Đặc
điểm của các vụ xâm hại trẻ em phần nhiều xảy ra ở những nơi kín đáo,
vắng vẻ, không có người chứng kiến, nhiều trẻ em là nạn nhân tuổi còn
quá nhỏ, chưa nhận thức được đầy đủ sự việc; còn một số phong tục tập
quán lạc hậu, nhất là ở vùng dân tộc thiểu số chưa được xóa bỏ.
Trên
cơ sở kết quả giám sát, Đoàn giám sát của Quốc hội đã có kiến nghị cụ
thể đối với Ban Chấp hành Trung ương Đảng; 5 kiến nghị đối với Quốc hội,
các cơ quan của Quốc hội; 15 kiến nghị đối với Chính phủ và các bộ
thuộc Chính phủ; đồng thời có kiến nghị đối với Viện kiểm sát nhân dân
tối cao, Tòa án nhân dân tối cao, Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc
Việt Nam và các tổ chức thành viên.
P.N