(TUAG)- Thực hiện nhiệm vụ thường xuyên năm 2021, Trung tâm Ứng dụng tiến bộ Khoa học và Công nghệ An Giang phối hợp Phòng Kinh tế-Hạ tầng và Trạm khuyến nông huyện Châu Thành vừa thực hiện thành công mô hình khảo nghiệm cây khổ qua ghép gốc mướp. Qua đó, đánh đánh giá tính thích nghi, khả năng kháng bệnh và năng suất, thông qua các chỉ tiêu nông học như: Thời gian sinh trưởng, thời gian thu hoạch, chiều cao cây, trọng lượng trái, năng suất, sâu bệnh...
Mô hình được thực hiện tại hộ ông Đặng Hoàn Nam (xã Bình Thạnh, huyện Châu Thành) trên diện tích sản xuất 1.000m2. Ngày 12-5-2021 đã tiến hành xuống giống trồng khảo nghiệm giống khổ qua ghép gốc mướp và 1 giống đối chứng khổ qua không ghép. Thời gian thực hiện từ tháng 5-2021 đến tháng 8-2021, mật độ cây theo mô hình: Cây khổ qua ghép mật độ 1.000 cây/1.000 m2, cây khổ qua không ghép mật độ 1.500 cây/1.000m2.
Kết quả cho thấy mô hình cho thấy giai đoạn vườn ươm, cây khổ qua ghép gốc mướp sinh trưởng tốt, tỷ lệ cây ghép sống đạt trên 90%. Cây con 12 ngày sau khi gieo hạt trồng ra đồng, thời tiết mát mẻ tương đối thuận lợi nên cây khổ qua ghép nhanh chóng phụ hồi và sinh trưởng tốt.
Về tình hình sâu bệnh hại của mô hình cho thấy trong giai đoạn đầu giữa mô hình khổ qua ghép và đối chứng không ghép cây phát triển trái tốt chỉ xuất hiện bệnh sương mai do nấm Pseudoperonospora cubensis, bệnh thán thư do nấm Colletotrichum lagenarium và ruồi đục trái Bactrocera cucurbitae, nhưng được phòng trị kịp thời nên thiệt hại không đáng kể. Tuy nhiên đến giai đoạn 20 ngày sau khi trồng mô hình khổ qua không ghép bắt đầu có xuất hiện bệnh héo rũ do nấm Fusarium oxysporum gây ra và tăng dần theo thời gian sinh trưởng đến giai đoạn 70 ngày sau khi trổng thì tỷ lệ cây bị bệnh héo rũ khoảng 10%, mô hình khổ qua ghép mướp không xuất hiện bệnh héo rũ do nấm Fusarium oxysporum gây ra. Điều này cho thấy khổ qua ghép gốc mướp có khả năng kháng bệnh héo rủ do nấm Fusarium oxysporum lưu tồn trong đất từ những vụ trước. Mặt khác khi sử dụng gốc ghép khỏe mạnh có thể làm gia tăng sinh trưởng thân lá dẫn đến giảm thiệt hại do bệnh khảm xoăn đọt, nên giảm sử dụng thuốc bảo vệ thực vật hóa học, góp phần bảo vệ sức khỏe người sản xuất và môi trường.
Theo bà Trần Ngọc Phương Anh, Trưởng trại thực nghiệm (Trung tâm Ứng dụng tiến bộ Khoa học và công nghệ An Giang) cho biết: Kết quả khảo nghiệm cho thấy mô hình đối chứng khổ qua không ghép đạt năng suất khoảng 3,2 tấn/1.000m2, khổ qua ghép gốc mướp đạt năng suất 4,06 tấn/1.000m2 cao hơn giống đối chứng khổ qua không ghép 900kg/1.000m2 (tương đương 26,8%). Khối lượng trái khổ qua trung bình không ghép đạt 230 gram, khổ qua ghép gốc mướp đạt 280 gram. Ngoài ra, giống khổ qua ghép gốc mướp còn có ưu điểm là cây giống khổ qua ghép gốc mướp có khả năng kháng được bệnh héo rũ do nấm Fusarium oxysporum gây ra, cây giống khổ qua ghép còn chịu ngập và kháng bệnh tốt hơn giống khổ qua không ghép.
Về hiệu quả kinh tế của mô hình trồng khổ qua ghép gốc mướp đạt lợi nhuận 16,5 triệu/1.000m2, trồng khổ qua không ghép lợi nhuận 12,2 triệu/1.000m2 . Điều này cho thấy khi trồng khổ qua ghép gốc mướp sẽ làm tăng lợi nhuận khoảng 36% so với trồng khổ qua không ghép.
Khổ qua là cây trồng mang lại hiệu quả kinh tế cao cho nông dân ở ĐBSCL. Ngoài thế mạnh cây lúa, rau màu được xem là cây trồng có tiềm năng phát triển rất lớn đã góp phần cải thiện đời sống nâng cao thu nhập cho bà con nông dân. Trong đó, cây khổ qua được trồng phổ biến hàng năm khoảng 300ha, vừa làm rau và vừa làm thuốc (trà khổ qua), có giá trị xuất khẩu ở dạng sấy khô. Tuy nhiên, trong sản xuất khổ qua còn nhiều hạn chế cây dễ mẫn cảm với các loại bệnh đặc biệt là bệnh có nguồn gốc từ đất như bệnh héo rũ do nấm Fusarium oxysporum gây ra. Cho đến nay bệnh này vẫn chưa có thuốc đặc trị cũng như chưa có giống kháng, mà chủ yếu được phòng ngừa bằng cách luân canh với cây trồng khác họ hoặc sử dụng các biện pháp hóa học để phòng trừ.
Biện pháp kỹ thuật trồng khổ qua ghép gốc mướp được nghiên cứu và áp dụng thành công, nhằm tăng khả năng kháng bệnh có nguồn gốc từ đất, đồng thời còn giúp cây sinh trưởng mạnh, cho năng suất và phẩm chất cao. Ở nước ta trong những năm gần đây, vấn đề nghiên cứu và ứng dụng gốc ghép trong sản xuất rau phát triển khá mạnh mẽ đồng thời đã đạt nhiều thành công. Trường Đại học Cần Thơ đã có nghiên cứu rất nhiều về cây rau khi đưa cà chua ghép, dưa leo ghép, dưa hấu ghép… vào thực tế sản xuất. Bên cạnh đó, khổ qua ghép gốc mướp cho năng suất cao hơn khổ qua không ghép. Lợi dụng gốc ghép (mướp) khỏe mạnh hơn ngọn ghép (khổ qua) nên cây ghép không chỉ sinh trưởng mạnh, kéo dài thời gian thu hoạch mà còn thích ứng tốt với điều kiện môi trường bất lợi như ngập úng, khô hạn, nhiễm mặn hay phèn (biến đổi khí hậu), ngoài việc lựa chọn giống thích hợp thì mật độ trồng thưa, gốc ghép và ghép nhiều gốc lên một ngọn là yếu tố quan trọng thứ hai để nâng cao năng suất và sản lượng cây trồng tại địa phương.
Bà Trần Ngọc Phương Anh cho biết: Từ kết quả khảo nghiệm, mô hình hiệu quả, thời gian tới, Trung tâm tiếp tục phối hợp với Phòng Kinh tế và trạm khuyến nông các huyện, thị, thành để tiếp tục nhân rộng mô hình khổ qua ghép gốc mướp. Đồng thời tiếp tục hỗ trợ kỹ thuật trồng cây khổ qua ghép gốc mướp, kỹ thuật sản xuất cây giống khổ qua ghép gốc mướp, đồng thời cung cấp cây giống khổ qua ghép gốc mướp cho bà con nông dân trên địa bàn tỉnh.
Bài, ảnh: HẠNH CHÂU
