Nhận
lời mời của Tổng thống Hàn Quốc Mun Chê-in, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn
Xuân Phúc và Phu nhân sẽ tham dự Hội nghị Cấp cao kỷ niệm 30 năm Quan hệ
đối thoại ASEAN – Hàn Quốc, Hội nghị Cấp cao Mê Công- Hàn Quốc lần thứ
nhất và thăm chính thức Hàn Quốc từ ngày 24-28/11/2019.
ASEAN-Hàn Quốc thiết lập quan hệ từ năm
1989. Năm 2004, Hàn Quốc ký TAC, nâng cấp quan hệ lên đối tác hợp tác
toàn diện. Năm 2010, hai bên đã nâng tầm quan hệ lên Đối tác chiến lược.
Năm 2012, Hàn Quốc cử Đại sứ và thành lập Phái đoàn tại ASEAN.
Hợp tác hai bên được được triển khai sâu
rộng trên tinh thần Tuyên bố chung “Tầm nhìn tương lai của Quan hệ Đối
tác Chiến lược ASEAN - Hàn Quốc: Xây dựng niềm tin, Tạo dựng hạnh phúc”
năm 2014, Kế hoạch Hành động ASEAN - Hàn Quốc 2016-2020 và các văn kiện
hợp tác chuyên ngành khác.
|
 |
Hàn Quốc khẳng định coi trọng quan hệ với ASEAN
|
Các lĩnh vực hợp tác trọng điểm, thương
mại-đầu tư, kết nối, công nghệ thông tin, giao lưu văn hóa và nhân dân.
Hiện Hàn Quốc đang tích cực tăng cường hợp tác an ninh với ASEAN.
Về chính trị, các cuộc họp thường niên
cấp Lãnh đạo Cấp cao, Bộ trưởng Ngoại giao, Quan chức Cao cấp (SOM), Ủy
ban Hợp tác chung (JCC). Về an ninh, Bộ trưởng về tội phạm xuyên quốc
gia (AMMTC) và SOM về Ma túy (ASOD). Về kinh tế, tham vấn Bộ trưởng Kinh
tế và SEOM. Ngoài ra, ASEAN và Hàn Quốc có nhiều cơ chế đối thoại cấp
Bộ trưởng và SOM trong các lĩnh vực chuyên ngành như giao thông vận tải,
văn hóa, thông tin truyền thông, y tế, giáo dục…
Hàn Quốc khẳng định coi trọng quan hệ
với ASEAN, ủng hộ vai trò trung tâm của ASEAN ở khu vực, tích cực tham
gia các cơ chế hợp tác do ASEAN khởi xướng. Ngay sau khi nhậm chức, Tổng
thống Moon Jae-In công bố “Chính sách Hướng Nam mới” để đẩy mạnh quan
hệ với ASEAN, giới thiệu “Sáng kiến 3Ps” (People, Peace and Prosperity),
đề xuất tổ chức Cấp cao kỷ niệm 30 năm quan hệ đối tác ASEAN - Hàn Quốc
tại Hàn Quốc ngày 25-26/11/2019.
Hàn Quốc coi trọng quan hệ với ASEAN,
ủng hộ ASEAN xây dựng cộng đồng và thực hiện Tầm nhìn Cộng đồng 2025;
tăng cường hợp tác an ninh để tương xứng với hai trụ cột còn lại; ưu
tiên hợp tác về an ninh phi truyền thống như tội phạm xuyên quốc gia,
khủng bố, ma túy, an ninh mạng, an ninh biển, ….
Hàn Quốc ủng hộ vai trò trung tâm của
ASEAN trong cấu trúc khu vực, là thành viên sáng lập và tham gia đầy đủ
và tích cực tại nhiều diễn đàn khu vực do ASEAN dẫn dắt như ASEAN+3,
EAS, ARF, ADMM+ và EAMF. Với ASEAN+3, Hàn Quốc chú trọng tăng cường an
ninh lương thực và cam kết đóng góp thêm cho Quỹ dự trữ gạo ASEAN+3,
thúc đẩy hợp tác tiểu vùng Mê Công và thu hẹp khoảng cách phát triển.
Với EAS, Hàn Quốc ủng hộ tăng cường hiệu quả hoạt động EAS, nhất là mở
rộng hợp tác về biển. Với ARF và ADMM+, Hàn Quốc tích cực chủ trì và
tham gia các nhóm công tác về cứu trợ thảm họa, chống phổ biến vũ khí,
giải trừ quân bị và an ninh hàng hải. Hàn Quốc hoan nghênh Tầm nhìn của
ASEAN về Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương, coi trọng nỗ lực của ASEAN tăng
cường hợp tác khu vực bảo đảm vai trò trung tâm, tính bao trùm, mở và
minh bạch.
Hiện nay, Hàn Quốc là đối tác thương
mại, nhà đầu tư lớn thứ 5 của ASEAN. ASEAN là đối tác thương mại lớn thứ
2 của Hàn Quốc (sau Trung Quốc). Năm 2018, tổng kim ngạch thương mại
hai chiều đạt 160,5 tỷ USD; đầu tư FDI từ Hàn Quốc vào ASEAN đạt 6,6 tỷ
USD. lượng khách du lịch từ ASEAN vào Hàn Quốc vượt 10 triệu lượt năm
2018; ASEAN là điểm đến được ưa chuộng nhất của Hàn Quốc.
Hợp tác thương mại được thực hiện trên
cơ sở FTA ASEAN - Hàn Quốc (AKFTA), có hiệu lực từ 2010. Hai bên đã ký
kết Nghị định thư thứ 3 sửa đổi Hiệp định Thương mại hàng hóa ASEAN-Hàn
Quốc (có hiệu lực từ 01/01/2016); Hiệp định Thương mại Dịch vụ ASEAN-Hàn
Quốc và Hiệp định Đầu tư ASEAN-Hàn Quốc. Hiện nay, ASEAN và Hàn Quốc
đang tích cực hoàn tất đàm phán Hiệp định hàng không khu vực.Hai bên
đang phấn đấu mục tiêu đưa kim ngạch thương mại hai chiều đạt 200 tỷ USD
vào năm 2020.
Các lĩnh vực chính trong hợp tác kinh tế
ASEAN-Hàn Quốc: thương mại - đầu tư, hợp tác rừng,thủy sản, kết nối,
thu hẹp khoảng cách phát triển. Hàn Quốc đang đẩy mạnh hợp tác giao
thông, năng lượng, quản lý nguồn nước, công nghệ thông tin thông minh
nhằm tăng tính kết nối giữa ASEAN và Hàn Quốc và trong nội khối ASEAN.
Hội đồng Kinh doanh ASEAN-Hàn Quốc (AKBC) và Trung tâm ASEAN-Hàn Quốc
(AKC) thúc đẩy các sáng kiến tăng cường liên kết giữa khu vực tư nhân và
hỗ trợ phát triển MSMEs. Hàn Quốc là một trong những bên tích cực tham
gia đàm phán Hiệp định Đối tác kinh tế toàn diện khu vực (RCEP).
Hợp tác văn hóa-xã hội, giao lưu nhân
dân giữa ASEAN-Hàn Quốc được triển khai với nhiều chương trình hợp tác
về truyền thông, thanh niên, giáo dục, đặc biệt thông qua Trung tâm
ASEAN-Hàn Quốc tại Seoul (thành lập vào tháng 3/2009) và Nhà Văn hóa
ASEAN tại Busan (thành lập vào tháng 9/2017). Hiện có 500.000 người từ
các nước ASEAN đang sinh sống tại Hàn Quốc, và có khoảng 300.000 người
Hàn Quốc sinh sống tại ASEAN.
Hoạt động nổi bật hàng năm gồm các
chương trình đào tạo năng lực, giao lưu ngắn hạn và chương trình học
bổng bậc đại học và sau đại học tại Hàn Quốc dành cho công dân ASEAN như
Hội thảo quốc tế về Đối tác ASEAN - Hàn Quốc (8/2017), Diễn đàn kết nối
ASEAN (hàng năm), Năm Giao lưu văn hóa ASEAN-Hàn Quốc 2017, Chương
trình giao lưu thanh niên ASEAN-Hàn Quốc…
Bên cạnh đó, Hàn Quốc rất quan tâm hợp
tác quản lý rừng, cứu trợ thảm họa và thiên tai. Về hợp tác rừng, hai
bên đã tích cực triển khai Hiệp định Hợp tác Rừng ASEAN-Hàn Quốc và các
dự án trọng điểm giai đoạn 2014-2023, nhằm tăng cường hợp tác lâm nghiệp
và năng lực ứng phó với biến đổi khí hậu trong khu vực.
Hợp tác phát triển và hỗ trợ kĩ thuật:
Với sự hỗ trợ của Quỹ Hợp tác ASEAN-Hàn Quốc (AKCF), tính đến năm 2017,
khoảng 400 dự án ASEAN với tổng trị giá khoảng 81 triệu USD đã được
triển khai. Hiện Hàn Quốc đang đóng góp 7 triệu/năm cho AKCF và dự kiến
sẽ tăng lên 14 triệu/năm vào 2019 nhân kỷ niệm 30 năm quan hệ đối thoại
ASEAN - Hàn Quốc.
Hàn Quốc là một Đối tác tích cực tham
gia hỗ trợ phát triển tiểu vùng Mê Công, tập trung vào các lĩnh vực cơ
sở hạ tầng, thông tin và công nghệ, tăng trưởng xanh, phát triển nguồn
nước, phát triển nguồn nhân lực, nông nghiệp và phát triển nông thôn.
Hàn Quốc tăng mức đóng góp hàng năm từ 1 triệu lên 2 triệu đô-la Mỹ cho
Quỹ hợp tác Mê Công-Hàn Quốc vào 2018, cam kết dến 2019 sẽ tăng gấp ba
ngân sách hợp tác Mê Công-Hàn Quốc.
Ý tưởng hợp tác Mê Công - Hàn Quốc được
đưa ra tại Hội nghị Cấp cao (HNCC) ASEAN – Hàn Quốc lần thứ 13
(29/10/2010) khi Tổng thống Hàn Quốc Lee Myung Bak đề xuất tổ chức Hội
nghị Bộ trưởng Ngoại giao (HNBT) Mê Công – Hàn Quốc nhằm tăng cường quan
hệ chính trị, kinh tế giữa các nước thuộc lưu vực sông Mê Công và Hàn
Quốc, thu hẹp khoảng cách phát triển và hỗ trợ xây dựng Cộng đồng ASEAN.
HNBT Mê Công – Hàn Quốc lần đầu tiên
được tổ chức tại Seoul, Hàn Quốc, từ 27 – 28/10/2011 và đã nhất trí xác
định 06 lĩnh vực ưu tiên, gồm: cơ sở hạ tầng, công nghệ thông tin, tăng
trưởng xanh, phát triển nguồn nước, nông nghiệp và phát triển nông thôn
và phát triển nguồn nhân lực. Hội nghị cũng đã ra Tuyên bố sông Hàn về
thiết lập Quan hệ đối tác toàn diện Mê Công – Hàn Quốc vì thịnh vượng
chung.
Về cơ chế hợp tác, HNBT sẽ họp định kỳ
hàng năm bên lề Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN và 3 năm một lần sẽ
tổ chức tại Hàn Quốc. Tại HNBT lần thứ 8 (Singapore, 3/8/2018), các nước
đã nhất trí nâng cấp cơ chế của hợp tác Mê Công – Hàn Quốc từ cấp Bộ
trưởng lên cấp Thượng đỉnh.
Về nguồn tài chính cho hợp tác, bên cạnh
các dự án song phương, hợp tác Mê công – Hàn Quốc có cơ chế tài chính
riêng là Quỹ hợp tác Mê Công – Hàn Quốc (MKCF). Quỹ hợp tác Mê Công –
Hàn Quốc (MKCF) được thành lập vào năm 2013 tại HNBT Mê Công – Hàn Quốc
lần thứ 3.Viện Mê Công tại Thái Lan là cơ quan hỗ trợ Hàn Quốc điều phối
hoạt động của Quỹ. Trong giai đoạn 2013-2019, Hàn Quốc duy trì cam kết
đóng góp hàng năm cho Quỹ hợp tác Mê Công – Hàn Quốc (MKCF) với tổng số
tiền là 7,42 triệu USD. Tại HNBT lần thứ 8, Hàn Quốc thông báo tăng gấp
đôi nguồn vốn cho Quỹ MKCF lên 2 triệu USD trong năm 2019. Hàn Quốc dự
kiến sẽ tăng nguồn vốn Quỹ MKCF lên 3 triệu USD trong năm 2020.
Hợp tác Mê Công – Hàn Quốc được định
hướng bởi hai bản Kế hoạch Hành động Mê Công - Hàn Quốc giai đoạn 2014 –
2017 được thông qua tại HNBT Mê Công - Hàn Quốc lần thứ 4 (Seoul, 28 -
29/7/2014) và Kế hoạch Hành động giai đoạn 2017 – 2020 được thông qua
tại HNBT Mê Công – Hàn Quốc lần thứ 7 (Busan, 1/9/2017). Các Kế hoạch
hành động đưa ra các dự án và ưu tiên hợp tác trong 6 lĩnh vực ưu tiên.
Năm 2016 là năm đầu tiên các nước triển khai đề xuất các dự án để thực
hiện bằng Quỹ Mê Công – Hàn Quốc. Tính đến năm 2019, đã có 13 dự án
triển khai bằng nguồn vốn từ MKCF, trong đó có 2 dự án của Việt Nam. Các
dự án đều tập trung vào 6 lĩnh vực ưu tiên của hợp tác.
Diễn đàn doanh nghiệp Mê Công – Hàn Quốc
được tổ chức lần đầu tiên vào năm 2012. Cho tới nay đã có 7 kỳ Diễn đàn
được tổ chức với sự tham dự của quan chức chính phủ và các doanh nghiệp
của Hàn Quốc và các nước Mê Công.
Tháng 9/2019, Tổng thống Hàn Quốc Mun
Chê In đã đưa ra Tầm nhìn hợp tác Mê Công – Hàn Quốc tập trung vào ba
trụ cột là: thịnh vượng thông qua chia sẻ kinh nghiệm; thịnh vượng thông
qua phát triển bền vững; và hòa bình và thịnh vượng thông qua kết nối
toàn diện.
Hội nghị Cấp cao kỷ niệm ASEAN - Hàn
Quốc 2019 là đề xuất của Hàn Quốc tại Hội nghị Cấp cao ASEAN-Hàn Quốc
lần thứ 20 (Singapore, 11/2018) nhằm đánh dấu 30 năm thiết lập quan hệ
giữa hai bên (1989-2019). Hội nghị sẽ diễn ra trong các ngày 25 và
26/11/2019.
Đây là dịp để Lãnh đạo các nước ASEAN và
Hàn Quốc kiểm điểm hợp tác trong 30 năm qua, thúc đẩy định hướng quan
hệ Đối tác chiến lược ASEAN-Hàn Quốc trong 30 năm tới, trên cơ sở nền
tảng quan hệ đang phát triển tốt đẹp và toàn diện trên các mặt hiện nay.
Việc đề xuất tổ chức Hội nghị là một trong những nỗ lực của Hàn Quốc
đẩy mạnh hợp tác với ASEAN thông qua triển khai chính sách “Hướng Nam
mới” và hợp tác toàn diện theo “Sáng kiến 3Ps” (về con người, hòa bình
và thịnh vượng).
Dự kiến, Hội nghị Cấp cao kỷ niệm sẽ
thông qua Tuyên bố Tầm nhìn chung ASEAN - Hàn Quốc vì Hòa bình, Thịnh
vượng và Quan hệ đối tác. Ngoài ra, Thái Lan và Hàn Quốc sẽ ra Tuyên bố
của hai đồng Chủ tịch Hội nghị theo thông lệ.
Hàn Quốc đề xuất kết quả của Hội nghị
gồm: Các sáng kiến mới: Dự án lưu chuyển lao động đào tạo nghề (TVET)
ASEAN - Hàn Quốc; Dự án nâng cao năng lực giảm nhẹ thiên tai cho các
nước ASEAN; Thành lập Trung tâm hợp tác khoa học và công nghệ ASEAN-Hàn
Quốc; Thành lập Trung tâm hợp tác về Công nghệ thông tin Hàn Quốc tại
thành phố Hồ Chí Minh; tăng cường hợp tác biển ASEAN - Hàn Quốc, bao gồm
hợp tác phát triển cảng biển; hợp tác phát triển các nội dung di sản số
với các trung tâm di sản thế giới UNESCO của ASEAN; tổ chức Đối thoại
chiến lược học giả ASEAN - Hàn Quốc; Triển khai Chương trình Lãnh đạo
tương lai ASEAN...
Các đề xuất trên cơ sở các chương trình
đã có: Cải thiện hệ thống thị thực nhập cảnh; Thúc đẩy hợp tác về hàng
không; Mở rộng các chương trình học bổng cho sinh viên ASEAN; Hợp tác an
ninh mạng ASEAN - Hàn Quốc thông qua hỗ trợ Trung tâm An ninh mạng
ASEAN - Singapore; thúc đẩy hợp tác trao đổi nghị viện ASEAN - Hàn Quốc;
mở rộng mạng lưới FTA ASEAN - Hàn Quốc; tăng cường quan hệ Đối tác ODA
thông qua công bố các chương trình trong khuôn khổ Chính sách Hướng Nam
mới; hợp tác thành phố thông minh ASEAN - Hàn Quốc...
Các chương trình bên lề dự kiến Lãnh đạo
các nước ASEAN và Hàn Quốc sẽ dự: Lễ động thổ xây dựng thành phố
Eco-Delta Busan, Hội nghị Thượng đỉnh CEO ASEAN - Hàn Quốc, Hội nghị
Thượng đỉnh về Sáng tạo văn hóa, Hội nghị Thượng đỉnh Khởi nghiệp và
Triển lãm sáng tạo, sự kiện Đầu tư ASEAN…
Trong dịp này Lãnh đạo các Bộ ngành của
Việt Nam cũng sẽ tham dự các hoạt động do Hàn Quốc chủ trì tổ chức như:
Lãnh đạo Bộ Công thương dự Hội nghị thượng đỉnh CEO, Lãnh đạo Bộ Kế
hoạch và Đầu tư dự sự kiện Đầu tư ASEAN; Lãnh đạo Bộ Nông nghiệp và Phát
triển nông thôn dự Hội nghị Cấp cao ASEAN - Hàn Quốc về Lâm nghiệp và
Hội nghị cấp Bộ trưởng Tổ chức Hợp tác rừng châu Á (AFoCO); Lãnh đạo Bộ
Xây dựng dự Hội nghị cấp Bộ trưởng về thành phố thông minh ASEAN - Hàn
Quốc;
Một số hoạt động độc lập bên lề khác có
Liên hoan âm nhạc ASEAN Fantasia; Tiệc trưa do Thị trưởng thành phố
Bu-xan chủ trì cho thành viên đoàn các nước ASEAN; Liên hoan ẩm thực
đường phố; Tuần lễ thời trang; và thăm quan các khu công nghiệp, danh
thẳng nổi tiếng của thành phố Bu-xan./.
