(TUAG)- Ngày 3/2/1930, Đảng Cộng sản Việt Nam ra đời, đánh dấu một móc son chói
lọi trên con đường phát triển của dân tộc, chấm dứt tình trạng khủng
hoảng về đường lối, về giai cấp lãnh đạo cách mạng diễn ra cuối thế kỷ
XIX, đầu thế kỷ XX. Từ đây, nhân dân ta tập hợp dưới ngọn cờ lãnh đạo
của Đảng, cùng chung tư tưởng và hành động để tiến hành cuộc cách mạng
vĩ đại giành những thắng lợi to lớn sau này. Sau khi Đảng Cộng sản Việt
Nam được thành lập, chi bộ Đảng các tỉnh lần lượt ra đời. Ở An Giang,
Chi bộ Đảng Cộng sản đầu tiên ra đời ở Chợ Mới.
Di tích lịch sử cách mạng cột Dây Thép[1]
Trong những năm 1924 - 1926, dưới sự tác động của phong trào để tang cụ Phan Chu Trinh, đòi ân xá cụ Phan Bội Châu, đòi thả Nguyễn An Ninh… những luồng tư tưởng tiến bộ tràn về An Giang tạo ra nhiều nhân tố tích cực trong phong trào yêu nước. Mảnh đất sục sôi đấu tranh từ bao đời đang chờ hạt giống đỏ cách mạng.
Cuối năm 1924, Châu Văn Liêm (xuất thân trong gia đình Nho giáo ở Ô Môn, Cần Thơ) sớm tiếp thu truyền thống yêu nước của cha, anh và tiếp xúc với sách báo tiến bộ) về dạy lớp nhứt trường Nữ Long Xuyên. Năm 1926, anh về dạy trường sơ học Chợ Thủ (Chợ Mới) tại đây anh có điều kiện tiếp xúc, tuyên truyền, vận động quần chúng chống lại những luật lệ bất công.
Tháng 6/1925, Hội Việt Nam Cách mạng thanh niên được thành lập ở Quảng Châu. Tháng 8/1927, Kỳ bộ Nam kỳ cử Nguyễn Ngọc Ba về Long Xuyên hoạt động với bí danh là thầy giáo Sinh dạy học ở trường Trần Minh (khu vực trường Nguyễn Trãi hiện nay) và tìm đến Châu Văn Liêm, Ung Văn Khiêm... tuyên truyền đường lối cách mạng của Hội Việt Nam cách mạng Thanh niên. Gần cuối năm 1927, đồng chí Nguyễn Ngọc Ba kết nạp Châu Văn Liêm và Ung Văn Khiêm vào Hội Việt Nam cách mạng Thanh niên.
Cuối năm 1927, Chi bộ Thanh niên đầu tiên của Long Xuyên, Châu Đốc ra đời tại Long Điền (Chợ Mới). Tháng 02/1928, Tỉnh bộ Hội Việt Nam cách mạng Thanh niên tỉnh Long Xuyên được thành lập. Cuối năm 1929, các chi bộ và tiểu tổ Thanh niên phát triển dọc theo tuyến giao thông chính, nơi tập trung dân cư.
Tổ chức Hội Việt Nam cách mạng Thanh niên ra đời đánh dấu bước ngoặt quan trọng trên con đường đấu tranh cách mạng của nhân dân Long Xuyên, Châu Đốc.
Sau hơn 60 năm chống thực dân và tay sai, giờ đây mới có một tổ chức cách mạng có đường lối cứu nước và phương pháp đấu tranh phù hợp với yêu cầu lịch sử lúc bấy giờ.
Mùa Xuân năm 1930, Đảng Cộng sản Việt Nam được thành lập. Cuối tháng 3/1930, các đồng chí lãnh đạo Hội Việt Nam cách mạng Thanh niên ở Long Xuyên, Châu Đốc như Nguyễn Văn Cưng, Bảy Xuyến... được kết nạp vào Đảng Cộng sản Việt Nam, cùng đồng chí Lưu Kim Phong (cán bộ Đặc ủy) hình thành "Ban Chấp ủy lâm thời" tỉnh Long Xuyên. Sau đó, Tỉnh ủy chủ trương tiến hành xây dựng các chi bộ Đảng, lấy Chợ Mới làm trung tâm phát triển tổ chức.
Đầu tháng 4/1930, Chi bộ Đảng đầu tiên của Long Xuyên, Châu Đốc được thành lập ở Long Điền (Chợ Mới).
Đến cuối tháng 4/1930, các chi bộ Kiến An, Bình Thành, An Phong... (Chợ Mới); Tân Huề, Long Thuận, Long Sơn... (Tân Châu - Hồng Ngự); Long Xuyên, Lấp Vò... lần lượt ra đời, đánh dấu sự phát triển tất yếu của phong trào cách mạng của nhân dân Long Xuyên, Châu Đốc.
Đảng bộ Long Xuyên, Châu Đốc ra đời sớm ở miền Tây Nam kỳ là một sự kiện có ý nghĩa quan trọng góp phần làm sáng tỏ về mặt lý luận và thực tiễn đối với quy luật thành lập Đảng ở Việt Nam.
Là một vùng đất thuộc địa bị thực dân Pháp khai thác và bóc lột kiểu phong kiến, cho đến cuối năm 1930 giai cấp công nhân hầu như không có. Vì vậy, việc truyền bá chủ nghĩa Mác - Lênin, hệ tư tưởng của giai cấp công nhân hiện đại, thâm nhập vào đây không phải là điều dễ dàng, đòi hỏi những người hội viên Hội Việt Nam cách mạng Thanh niên đầu tiên của Long Xuyên, Châu Đốc phải biết phát huy tính tích cực, chủ động của mình trong suốt quá trình vận động thành lập Đảng, quá trình chuẩn bị đầy đủ về mặt chính trị, tư tưởng và tổ chức để đưa phong trào cách mạng phát triển đúng quỹ đạo của cuộc đấu tranh vì độc lập dân tộc, vì chủ nghĩa xã hội.
Hội Việt Nam cách mạng Thanh niên sớm thấy được vị trí đặc biệt của thợ thủ công, tầng lớp có mối quan hệ với nông dân và công nhân hiện đại và đã biết chọn địa bàn thích hợp để xây dựng, phát triển tổ chức. Vùng Chợ Mới đất hẹp, người đông, tập trung nhiều mâu thuẫn đối kháng gay gắt: mâu thuẫn giữa toàn thể nhân dân với đế quốc; giữa nông dân với địa chủ, quan làng; giữa thợ thủ công và chủ xưởng... Chợ Mới còn là nơi có truyền thống đấu tranh lâu đời và đội ngũ trí thức ở đây sớm có điều kiện tiếp thu những tư tưởng tiến bộ trong phong trào dân chủ. Việc đi lại ở đây tương đối thuận tiện, nhất là bằng đường bộ, đường thủy, làm cho tổ chức cách mạng dễ dàng lan rộng ra các nơi khác.
Bên cạnh các tổ chức công khai, Hội Việt Nam Cách mạng Thanh niên còn bí mật xây dựng Nông hội, Công hội làm nòng cốt cho phong trào. Chủ trương "Vô sản hóa" cũng được các đồng chí hội viên vận dụng sáng tạo bằng cách đi vào nông thôn với các hình thức như làm mướn... để giác ngộ quần chúng và tự rèn luyện mình.
Ở vùng đất miền Tây Nam Bộ xa xôi, trên nền tảng của chủ nghĩa yêu nước, chủ nghĩa cộng sản nhanh chóng nảy mầm, bám rễ và Đảng bộ Long Xuyên, Châu Đốc là một trong những Đảng bộ ra đời sớm nhất ở vùng Đồng bằng sông Cửu Long, là một trong những chiếc nôi cách mạng của Đảng bộ Nam kỳ.
Đảng bộ Long Xuyên, Châu Đốc ra đời là sự kết hợp chủ nghĩa Mác - Lênin với phong trào yêu nước. Nó càng chứng minh một cách cụ thể sự sáng tạo tuyệt vời của đồng chí Nguyễn Ái Quốc và những người cộng sản đầu tiên trong việc xây dựng thành công một Đảng Cộng sản ngay trên đất nước nông nghiệp nghèo nàn và lạc hậu./.
Hòa Bình
____________
[1] Tháng 4/1930, chi bộ cử Lê Văn Đỏ, một quần chúng trung kiên đã treo lá cờ của Đảng Cộng sản trên Cột Dây Thép
