Pháp lệnh về lực lượng DBĐV được Ủy ban Thường vụ Quốc hội khóa IX
thông qua ngày 27-8-1996, có hiệu lực thi hành từ ngày 9-9-1996. Sau hơn
20 năm thực hiện pháp lệnh, cả nước đạt được nhiều thành tựu quan
trọng, là cơ sở góp phần thiết thực xây dựng LLVT nói chung và lực lượng
DBĐV nói riêng ngày càng hùng hậu, đáp ứng yêu cầu xây dựng và bảo vệ
Tổ quốc. Tuy nhiên, nhiều chủ trương, quan điểm mới của Đảng, quy định
mới của Hiến pháp năm 2013 liên quan đến lực lượng DBĐV chưa được thể
chế, cụ thể hóa; một số nội dung của pháp lệnh chưa thống nhất, đồng bộ
với hệ thống văn bản quy phạm pháp luật hiện hành có quy định liên quan
đến lực lượng DBĐV, như: Luật Quốc phòng, Luật Sĩ quan Quân đội nhân dân
Việt Nam, Luật Quân nhân chuyên nghiệp, công nhân và viên chức quốc
phòng, Luật Nghĩa vụ quân sự, Luật Dân quân tự vệ; nhiều nội dung đang
được điều chỉnh ở văn bản quy phạm pháp luật tính pháp lý chưa cao,
chưa được điều chỉnh hoặc điều chỉnh chưa đầy đủ.
|
|
Khẩu đội cối 100mm Trung đoàn Dự bị động viên 753 tỉnh Phú Thọ
thực
hành lấy phần tử bắn trong diễn tập khu vực phòng thủ tỉnh năm 2019. |
Bên cạnh đó, qua tổng kết 20 năm thực hiện Pháp lệnh về lực lượng DBĐV
trên phạm vi cả nước đã bộc lộ nhiều hạn chế, bất cập, như: Nguồn quân
nhân dự bị (QNDB) tuy nhiều nhưng phân bố không đều; việc tổ chức các
đơn vị DBĐV gặp khó khăn do chất lượng chuyên nghiệp quân sự của QNDB
đạt thấp; sĩ quan dự bị thiếu so với yêu cầu do đầu vào hạn chế; chất
lượng sĩ quan dự bị thấp, chủ yếu là đào tạo từ hạ sĩ quan chuẩn bị xuất
ngũ, thời gian đào tạo ngắn, việc đào tạo, bổ túc theo chức vụ chưa làm
thường xuyên nên năng lực chỉ huy, huấn luyện, quản lý đơn vị DBĐV còn
hạn chế... Ngoài ra, thực tiễn cũng đòi hỏi, huy động lực lượng DBĐV
tham gia phòng, chống, khắc phục hậu quả do thảm họa, dịch bệnh nguy
hiểm; nhưng nội dung này chưa được quy định trong pháp lệnh...
Xây dựng lực lượng DBĐV hùng hậu, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ
Theo Đại tá Hoàng Hải Đăng, Trưởng phòng Động viên, Cục Quân lực (Bộ
Tổng Tham mưu), mục đích xây dựng luật nhằm thể chế hóa đường lối của
Đảng về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với lực lượng DBĐV trong
tình hình mới; xây dựng lực lượng DBĐV hùng hậu, đáp ứng yêu cầu nhiệm
vụ xây dựng và bảo vệ Tổ quốc; hoàn thiện pháp luật về lực lượng DBĐV
theo quy định của Hiến pháp, bảo đảm thống nhất và đồng bộ giữa các quy
định của pháp luật về lực lượng DBĐV với các văn bản pháp luật liên
quan. Quan điểm chỉ đạo xây dựng Luật Lực lượng DBĐV bảo đảm sự lãnh đạo
tuyệt đối của Đảng; điều hành của Chính phủ; sự chỉ huy, chỉ đạo trực
tiếp, toàn diện của Bộ trưởng Bộ Quốc phòng đối với lực lượng DBĐV; đồng
thời bảo đảm sự thống nhất với hệ thống pháp luật hiện hành; phù hợp
với xu thế hội nhập, hợp tác quốc tế...
Luật Lực lượng DBĐV số 53/2019/QH14, gồm 5 chương, 41 điều. Trong đó,
chương I là những quy định chung; chương II quy định xây dựng, huy động,
tiếp nhận lực lượng DBĐV; chương III quy định chế độ, chính sách và
kinh phí bảo đảm cho xây dựng, huy động lực lượng DBĐV; chương IV quy
định trách nhiệm của cơ quan, tổ chức trong xây dựng, huy động lực
lượng DBĐV; chương V là những điều khoản thi hành.
Luật Lực lượng DBĐV đã kế thừa Pháp lệnh về lực lượng DBĐV, song đã quy
định rõ các nội dung, như: Nhiệm vụ, quyền hạn của cơ quan, tổ chức, cá
nhân, chế độ, chính sách và ngân sách bảo đảm cho xây dựng và huy
động lực lượng DBĐV; quy định và làm rõ đối tượng lập kế hoạch; hướng
dẫn lập kế hoạch; thẩm định và phê chuẩn kế hoạch; điều chỉnh kế hoạch
xây dựng, huy động và tiếp nhận lực lượng DBĐV; bảo đảm hậu cần, kỹ
thuật, tài chính trong xây dựng lực lượng DBĐV tạo cơ sở pháp lý vững
chắc để lập kế hoạch xây dựng, huy động và tiếp nhận lực lượng DBĐV được
tổ chức trên thực tiễn, có tính khả thi, đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ xây
dựng quân đội trong thời bình, khôi phục lực lượng thời chiến khi có
chiến tranh. Luật cũng làm rõ việc phát huy trách nhiệm của người đứng
đầu địa phương, cơ quan, đơn vị các cấp và cơ quan tham mưu trong lập kế
hoạch xây dựng, huy động và tiếp nhận lực lượng DBĐV. Đặc biệt, nội
dung của chính sách đã quy định rõ, cụ thể đối tượng lập kế hoạch; hướng
dẫn lập kế hoạch; thẩm định và phê chuẩn kế hoạch; điều chỉnh kế hoạch
hằng năm trong lập kế hoạch xây dựng, huy động và tiếp nhận lực
lượng DBĐV. Luật hóa các quy định hiện hành về huy động lực lượng DBĐV
đồng thời, bổ sung một số quy định thực hiện huy động lực lượng DBĐV
làm nhiệm vụ khi có thảm họa do thiên nhiên hoặc con người gây ra, dịch
bệnh nguy hiểm; cùng với các quy định cụ thể bảo đảm sự tuân thủ của
Hiến pháp năm 2013 về hạn chế quyền con người, quyền công dân...
Để Luật Lực lượng DBĐV năm 2019 nhanh chóng đi vào cuộc sống, cơ quan
soạn thảo đang xây dựng và hoàn thiện các nghị định, thông tư hướng dẫn
thi hành. Về các nghị định, như: Quy định danh mục phương tiện kỹ thuật
dự bị và việc đăng ký, quản lý phương tiện kỹ thuật dự bị; về sĩ quan dự
bị Quân đội nhân dân Việt Nam; huy động lực lượng DBĐV khi chưa đến mức
tổng động viên hoặc động viên cục bộ; về cơ sở huấn luyện DBĐV cấp
tỉnh; chế độ, chính sách đối với xây dựng, huy động lực lượng DBĐV. Các
thông tư quy định về thẩm quyền lập kế hoạch huy động, tiếp nhận lực
lượng DBĐV của đơn vị quân đội; thông báo quyết định, lệnh huy động, tập
trung, vận chuyển, giao nhận lực lượng DBĐV; quy định hình thức, nội
dung, thời gian sinh hoạt của QNDB. Đây sẽ là cơ sở quan trọng để các tổ
chức, cá nhân tổ chức thực hiện Luật Lực lượng DBĐV bảo đảm thống nhất,
đồng bộ, chặt chẽ, hiệu quả ngay từ khi luật có hiệu lực.
Bài và ảnh: LÊ DUY HỒNG
Nguồn: QĐND