TUAG)- Nghị quyết 23-NQ/TW của Bộ Chính trị đã khẳng định: “Văn học,
nghệ thuật (VHNT) là lĩnh vực rất quan trọng, đặc biệt tinh tế của văn
hoá; là nhu cầu thiết yếu, thể hiện khát vọng chân, thiện, mỹ của con
người; là một trong những động lực to lớn trực tiếp góp phần xây dựng
nền tảng tinh thần của xã hội và sự phát triển toàn diện của con người
Việt Nam”. Nhận định này đã thể hiện vị trí, vai trò đặc biệt của
VHNT trong văn hóa, trong sự phát triển của con người và xã hội nói
chung.
Do vậy, trong quá trình lãnh đạo các lĩnh vực xã hội, Đảng luôn giành
cho văn hóa, văn nghệ những chỉ đạo từ tầm vĩ mô đến cụ thể trong từng
bối cảnh, từng giai đoạn. Điều đó thể hiện ở hệ thống các quan điểm,
định hướng, nhiệm vụ về văn hóa trong từng kỳ Đại hội. Đáng chú ý là tại
Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng đã đặt sự nghiệp xây
dựng, phát triển văn hóa, con người ở vị trí tương xứng với các lĩnh vực
quan trọng của đất nước.
Trong bài phát biểu tâm huyết của Tổng
Bí thư Nguyễn Phú Trọng tại Hội nghị Văn hóa toàn quốc vào tháng
11/2021 có nhấn mạnh luận điểm: “Văn hóa còn thì dân tộc còn”, đã đánh
giá đúng vị trí, vai trò của văn hóa với số phận dân tộc. Bài phát biểu
ghi nhận công lao, khích lệ, động viên nhưng cũng giao phó trách nhiệm
cho những người làm công tác VHVN nỗ lực lao động sáng tạo đáp ứng nhiều
nhiệm vụ mới. Tinh thần đội ngũ văn nghệ sĩ từ sau Hội nghị Văn hóa
toàn quốc là vô cùng phấn khởi, tự hào khi VHVN tiếp tục được Đảng, Nhà
nước quan tâm, chăm lo, Nhân dân kỳ vọng về những tác phẩm lớn lao xứng
tầm thời đại.
Hiện nay, khi đại dịch COVID-19 cơ bản được kiểm
soát, cuộc sống trở lại bình thường, vấn đề cấp thiết của đội ngũ văn
nghệ sĩ là sáng tạo thêm nhiều tác phẩm mới, cổ vũ tinh thần, trở thành
động lực để toàn dân nhanh chóng phục hồi kinh tế - xã hội của đất nước.
Tuy nhiên, cũng xuất hiện những thách thức đòi hỏi VHNT không ngừng
phát triển, thích ứng, đổi mới như: Toàn cầu hóa và vấn đề giữ gìn bản
sắc văn hóa dân tộc trong VHNT, xây dựng “quyền lực mềm” quốc gia thông
qua VHNT, mối quan hệ truyền thông số và khoa học, công nghệ với VHNT...
Nhiều vấn đề rất mới đòi hỏi việc nghiên cứu, vừa làm vừa rút kinh
nghiệm để đúc kết lý luận, hình thành các định hướng, tránh những biểu
hiện lệch lạc trong sáng tạo, xử lý hài hòa, phù hợp các vấn đề nảy sinh
trong đời sống VHNT.
Song, về căn bản VHNT Việt Nam vẫn kiên trì
mục tiêu đồng hành với dân tộc, đồng hành với con đường đi lên chủ
nghĩa xã hội, gắn bó máu thịt với Nhân dân. Đây là nguyên tắc cơ bản, từ
đó vận dụng linh hoạt để xử lý hàng loạt vấn đề thực tiễn vốn vô cùng
đa dạng và phức tạp của đời sống VHNT. VHNT cách mạng là phải đáp ứng
nhu cầu của đại đa số người dân, không để ai bị bỏ lại phía sau về vấn
đề thụ hưởng tác phẩm VHNT. Chính vì vậy, VHNT luôn cần những tác phẩm
mới, đỉnh cao về giá trị nghệ thuật nhưng không có nghĩa chúng ta thiếu
bản lĩnh trong tiếp nhận, đề cao vô lối những tác phẩm chạy theo thể
nghiệm nhưng lại xa rời đời sống, lệch lạc thẩm mỹ, bắt chước lai căng
không phù hợp với thuần phong mỹ tục, chỉ cốt đáp ứng cái tôi sáng tạo
vị kỷ.
Truyền thông số và khoa học, công nghệ trên thực tế đã góp
phần thay đổi quá trình sáng tạo, tiếp nhận VHNT. Đây là xu thế tất yếu
không thể đảo ngược và trên thực tế có nhiều đóng góp tích cực để đáp
ứng nhu cầu thụ hưởng VHNT của người dân, rõ nhất ở nhiều thời điểm giãn
cách xã hội. Song, cốt yếu của VHNT vẫn là nội dung chứa đựng phẩm chất
chân-thiện-mỹ mới thật sự góp phần làm đời sống tinh thần lành mạnh.
Cho nên, chúng ta cần phê phán, không cổ xúy những tác phẩm thiếu lành
mạnh, giải trí tầm thường, thậm chí xấu độc, lợi dụng truyền thông số và
khoa học, công nghệ để lan truyền nhanh chóng, ảnh hưởng đến thẩm mỹ,
nhận thức của một bộ phận công chúng.
Có
5 vấn đề đặt ra được xác định là quan trọng, cấp thiết của đất nước hôm
nay mà VHNT đặc biệt lưu tâm: Một là, VHNT với nhiệm vụ xây dựng con
người Việt Nam đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững đất nước; bảo tồn và
phát huy bản sắc văn hóa dân tộc và hội nhập quốc tế. Hai là, VHNT với
nhiệm vụ phòng, chống dịch COVID-19, gắn với phục hồi kinh tế - xã hội
của đất nước. Ba là, VHNT với nhiệm vụ bảo vệ chủ quyền biên giới, biển,
đảo. Bốn là, VHNT với nhiệm vụ quảng bá, giới thiệu hình ảnh đất nước,
con người Việt Nam ra nước ngoài. Năm là, VHNT với nhiệm vụ đấu tranh
bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, phản bác các quan điểm sai trái, thù
địch.
Bám sát vào nguyên tắc của nền VHNT cách mạng là điều vô
cùng quan trọng khi suy nghĩ về các giải pháp để VHNT đáp ứng vấn đề
quan trọng, cấp thiết của đất nước hiện nay. Trước hết, tạo mọi điều
kiện cho sự tìm tòi, sáng tạo của đội ngũ văn nghệ sĩ để có nhiều tác
phẩm có giá trị tư tưởng và nghệ thuật, thấm nhuần tinh thần nhân văn,
dân tộc, dân chủ, tiến bộ, phản ánh chân thật, sinh động, sâu sắc đời
sống, lịch sử dân tộc và công cuộc đổi mới đất nước. Đẩy mạnh sáng tác,
quảng bá tác phẩm, công trình về đề tài cách mạng, kháng chiến, lịch sử
dân tộc, công cuộc đổi mới đất nước. Từng bước xây dựng hệ thống lý luận
VHNT Việt Nam.
Thời gian tới, bối cảnh văn hóa thế giới và trong
nước có nhiều biến đổi, nhất là sự phát triển của khoa học công nghệ,
lĩnh vực VHNT chắc chắc chịu sự tác động mạnh mẽ. Song với những định
hướng kịp thời của Đảng, cộng với sự nỗ lực của các bộ phận liên quan
đến lĩnh vực này, hy vọng sẽ tạo nên diện mạo mới, xứng tầm của VHNT.
Như lời Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đã khẳng định: “Đảng không áp đặt,
ép buộc, gán cho VHNT một nhiệm vụ “chính trị” khô khan, giản đơn, nhất
thời nào, mà hiểu nó như một sứ mệnh, một sức mạnh vốn có của VHNT chân
chính, đặc biệt trong cuộc đấu tranh ngày hôm nay”./.
THÁI THÚY XUÂN
